مقايسۀ اثر القاي آزمايشي طرد اجتماعي با پذيرش اجتماعي بر انعطاف‌پذيري شناختي

مقدمه: انعطاف پذيري شناختي يكي از مؤلفه‌هاي اساسي كاركردهاي اجرايي است كه نه تنها بر بهبود كيفيت روابط اجتماعي و سازگاري افراد اثر مي‌گذارد بلكه از كيفيت روابط اجتماعي (طرد، پذيرش) اثر مي‌پذيرد با اين حال چگونگي تأثير كيفيت روابط اجتماعي بر انعطاف پذيري شناختي  مشخص نيست، از اين رو لازم  بود تا پژوهشي در اين باره انجام شود، بنابراين پژوهش حاضر با هدف  مقايسه‌ي اثر طرد اجتماعي با پذيرش اجتماعي بر انعطاف‌پذيري شناختي انجام شد. روش: روش اين پژوهش نيمه‌آزمايشي با پيش‌آزمون و پس‌آزمون همراه با گروه كنترل بود. جامعه‌ي آماري اين پژوهش تمام افراد بزرگسال با ميانگين سني 25.74 و تحصيلات كارشناسي بودند كه از ميان آن‌ها 60 نفر كه ملاك‌هاي ورود به نمونه را داشتند به شيوه در دسترس انتخاب و  به صورت تصادفي در سه گروه پذيرش اجتماعي، طرد اجتماعي و كنترل قرار گرفتند. ابتدا آزمودني ها به آزمون ويسكانسين (شاهقليان و همكاران، 1390) پاسخ دادند؛ سپس با انجام بازي پرتاب توپ مجازي (ويليامز، چانگ ، چويي،2000)، طرد اجتماعي و پذيرش اجتماعي به دو گروه آزمايش القا شد. پس از آن، جهت بررسي اثر القاي آزمايشي، گروه هاي آزمايشي به پرسشنامه‌ي تهديد نيازهاي بنيادين ويليامز (2001) و عاطفه‌ي مثبت و منفي واتسن، كلارك و تلگن (1988) پاسخ دادند. در نهايت، آزمون ويسكانسين مجدداً بر روي سه گروه اجرا شد. داده‌هاي پژوهش، با استفاده از آزمون هاي واريانس يك راهه و تحليل كواريانس چند متغيري و آزمون تعقيبي بونفروني تحليل شد. نتايج: يافته هاي اين پژوهش نشان داد كه طرد اجتماعي باعث كاهش انعطاف پذيري شناختي در افراد مي‌شود (0/01= P) و پذيرش اجتماعي تاحدودي سبب افزايش انعطاف پذيري شناختي شد (0/01= p). نتيجه گيري: با توجه به اثر منفي طرد اجتماعي بر انعطاف‌پذيري شناختي و اهميت اين مؤلفه در كاركردهاي شناختي سطح بالا، ضرورت دارد كه جهت ارتقاي انعطاف‌پذيري شناختي به بهبود كيفيت روابط اجتماعي افراد نيز توجه كرد.