برنامه ريزي استراتژيك توسعه كارآفريني كشاورزي در استان كرمان (كاربرد تحليل سلسله مراتبي فازي و سوات)

مقدمه و هدف: تغيير و تحولات سريع علم و فناوري در سال هاي اخير، همه كشورها به خصوص كشورهاي در حال توسعه را با چالش هاي جدي و جديدي روبرو نموده كه گذر از آن ها نيازمند به كار گرفتن رويكردها و روش هاي خلاق و كارآفرينانه است. بنابراين كارآفريني يك عنصر كليدي در جوامع مي باشد كه تاثير بسزايي در بهره وري، نوآوري، اشتغال، رشد و توسعه اقتصادي و اجتماعي دارد. هدف پژوهش حاضر شناسايي عوامل و موانع موثر بر توسعه كارآفريني كشاورزي و برنامه ريزي استراتژيك در اين زمينه است. مواد و روش ها: در اين پژوهش ابتدا با مروري بر مطالعات پيشين و مصاحبه با خبرگان حوزه كارآفريني، كشاورزي و صاحبان كسب و كارهاي كشاورزي استان كرمان، مجموعه اي از مؤلفه هاي كارآفريني كشاورزي استخراج شدند. سپس با استفاده از ابزار پرسشنامه داده هاي پژوهش جمع آوري گرديد و با استفاده از نرم افزارهاي آماري Excel،Spss و Expert choice مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت. در نهايت بر اساس تحليل سلسله مراتبي فازي و ماتريس مقايسات زوجي، عوامل دروني و بيروني مؤثر بر كارآفريني كشاورزي شناسايي و اولويت بندي شدند. براي بررسي وضعيت موجود و تدوين استراتژي هاي مؤثر بر توسعه كارآفريني كشاورزي در استان كرمان از ماتريس سوات (SWOT) استفاده شده است. يافته ها: نتايج مطالعه حاكي از آن است كه توسعه كارآفريني نيازمند آمادگي زمينه ها و بستر هاي فرهنگي و اجتماعي، همكاري نظام هاي آموزشي و پژوهشي، ساختار هاي اداري و مالي و ساير ساز و كارهاي حمايتي است. بر اساس نتايج حاصل از مدل سوات، استراتژي‌هاي بازنگري، مناسب‌ترين استراتژي توسعه كارآفريني كشاورزي و كسب و كارهاي كشاورزي مي باشند. همچنين استراتژي هاي توسعه دانش و مهارت هاي كارآفريني، همكاري بخش هاي دولتي و خصوصي در تامين مالي كسب و كارهاي نوپا، مشاوره با افراد متخصص و با تجربه، تجديدنظر و بازنگري در ساختار آموزش عالي، تسهيل سرمايه گذاري در مراحل اوليه راه اندازي كسب و كار، براي بهبود و توسعه كارآفريني كشاورزي داراي اولويت اول تا پنجم بوده اند. نتيجه گيري: با توجه به نتايج به دست آمده مي توان گفت ايجاد كارآفريني در بين كشاورزان به عنوان راهكاري جديد در نظريه توسعه جهت ظرفيت سازي كشاورزان مطرح گشته است كه براي كنترل تغييرات در جهت اصلاح و بهبود نظام ترويج كشاورزي نيز امري ضروري است. همچنين، تقويت ظرفيت بخش تحقيق و توسعه براي دسترسي بهتر به اطلاعات بازار و تكنيكي براي بهبود فرآيند تصميم گيري كشاورزان با هدف ايجاد روحيه و فرهنگ كارآفرينانه در ميان جوامع روستايي و كشاورزي اجتناب ناپذير مي باشد. بنابراين پيشنهاد مي شود آموزش و ترويج روحيه كارآفريني در بخش كشاورزي و فراهم سازي بسترهاي فرهنگي و اقتصادي كارآفريني مورد توجه سياست گذاران قرار گيرد.