عنوان مقاله :
ماگماتيسم شمال‌باختري تاكستان: محصول ريزش كالدرايي نامتقارن
پديد آورندگان :
نعمتي ، بتول دانشگاه بوعلي سينا - دانشكده علوم پايه - گروه زمين شناسي , سپاهي گرو ، علي اصغر دانشگاه بوعلي سينا - دانشكده علوم پايه - گروه زمين شناسي , آسيابانها ، عباس دانشگاه بين‌المللي امام خميني(ره) - دانشكده علوم پايه - گروه زمين شناسي
كليدواژه :
ايگنمبريت , كالدرا , گرانيت نوع A , فرورانش , پس از كوهزايي , البرز باختري
چكيده فارسي :
منطقه مورد بررسي در شمال‌باختري تاكستان و بخشي از كمان ماگمايي البرز و در البرز باختري جاي دارد. در اين منطقه سنگ‌هاي گرانيتوييدي مانند آلكاليگرانيت، گرانيت، كوارتز مونزونيت، كوارتز مونزوديوريت و مونزوديوريت و نيز سنگ‌هاي آتشفشاني مانند بازالت، آندزيت بازالتي، آندزيت، داسيت و ريوليت و واحدهاي آذرآواري شامل توف، آگلومرا، ايگنمبريت رخنمون دارند. وجود ايگنمبريت و گنبدهاي داسيتي و ريوليتي با آرايش نيمه‌حلقوي در خاور تودههاي آذرين دروني، نشان‌دهنده پيدايش كالدراي نامتقارن دريچهاي در منطقه است. رخداد كالدرا در منطقه گواهي بر زمين‌ساخت كششي در منطقه است. با توجه به گسترش كمابيش كم ايگنمبريتها، احتمالاً ابعاد كالدرا كوچك بوده است. ماگماي سازنده سنگ‌هاي منطقه سرشت كالك‌آلكالن و كالك‌آلكالن پتاسيم بالا دارد. آلكالي گرانيتهايِ منطقه از نوع A و زيررده A2 و مونزوديوريتها از نوع I هستند. برپايه نمودارهاي زمين‌شيميايي عنصرهاي كمياب، سنگ‌هاي اين منطقه خاستگاه‌هاي مختلفي دارند؛ بهگونهايكه نمونههاي فلسيك بيشتر پيامد ذوب پوسته هستند. نمونههاي بازيك نيز خاستگاه گوشتهاي دارند؛ اما دچار آلايش با سازندگان پوستهاي شدهاند. بر همين اساس، دو گروه سنگي در منطقه وجود دارد. گروه نخست در پي فرورانش و ذوب گوشته و گروه دوم به‌دنبال ذوب پوسته همراه با بقاياي حاصل از استخراج سنگ‌هاي گروه نخست پديد آمده‌اند. محيط زمينساختي گروه نخست كمانهاي آتشفشانيِ نوع قارهاي است كه در مناطق حاشيه قاره و در پي فرورانش پديد آمده‌اند و محيط زمينساختي گروه دوم پس از برخورد و پس از كوهزايي است.
