بررسي سلسله‌مراتب فضايي در ايجاد محرميت خانه‌ها با رويكرد گونه شناسي تاريخي

بدون شك، محرميت با ابزار سلسله‌مراتب فضايي، يكي از معيارهاي اصلي طراحي و ساخت شهرهاي اسلامي بوده است. تأكيد اسلام بر محرميت، باعث شده كه اين مشخصه بر تمامي ابعاد اجتماعي و فرهنگي كه معماري، يكي از نمودهاي آن است اثر بگذارد. در حقيقت، معماري ساختمان‌ها براي پاسخ به نيازهاي فرهنگي و محيطي افراد، طراحي شده است. ازآنجاكه الگوي خانه‌هاي معاصر كرمانشاه تا حدودي گواه بر بي‌توجهي به اصل محرميت در معماري و فرهنگ ايران است، ارائه الگويي براي حفظ محرميت در خانه‌هاي امروزي بر اساس گونه شناسي مسكن، يكي از ضروريات مهم به نظر مي‌رسد. هدف از اين پژوهش، شناخت سلسله‌مراتب فضايي در ايجاد محرميت درگونه شناسي تاريخي خانه‌هاست. با بررسي سلسله‌مراتب فضايي در ايجاد محرميت، سير تحول اين فضاها در خانه‌هاي سه دوره، موردبررسي قرار گرفت. روش تحقيق، توصيفي- تحليلي، با تأكيد بر روش استدلال منطقي است. يافته‌هاي تحقيق نشان مي‌دهد كه در خانه‌هاي تاريخي (دوره سنتي و انتقال) كرمانشاه، سلسله‌مراتب در ورود به خانه با نيازهاي ساكنان متناسب بوده است كه اين تناسب، كمتر در اولويت توجه طراحان امروزي قرارگرفته است. ازاين‌رو، با ايجاد سلسله‌مراتب در فضاي ورودي، علاوه بر ايجاد محرميت، مي‌توان به تعريف درستي از فضاهاي خصوصي و نيمه‌خصوصي در خانه‌هاي معاصر (تجدد) دست يافت و از اختلال در كاربري و هويت ديگر فضاها جلوگيري به عمل آورد.