رويكرد آسيب اجتماعي‌شناسي به جرم حكومتي و كاربست پاسخ‌گذاري به آن

انگارۀ جرم در نظام عدالت جنايي به لحاظ ايدئولوژي سياسي آن اصولاً در پي‌‌‌ حفظ ‌‌‌روابط قدرت فرادستان ازجمله حكومت و بازتوليد آن مي‌باشد. بر پايۀ اين گزاره، رفتارهاي آسيب‌زا/ جرم‌زاي حكومت، اساساً در نظام عدالت جنايي و جرم‌شناسي مورد شناسايي و جرم‌انگاري قرار نمي‌گيرد و به تبع آن، قربانيانِ آسيب‌هاي گسترده را كه ناشي از نتايجِ سوء برنامه‌ها و سياست‌گذاري‌هاي عمومي حكومت است را مورد بازنمايي قرار نمي‌‌‌دهد. لذا يكي از مهم‌ترين اهداف اين پژوهش آن است كه فراتر از رويكرد معيارمحور (قانون)، به بازشناسي رفتارهاي ‌‌‌جرم‌‌‌زا/آسيب‌‌‌زاي ‌‌‌حكومت ‌‌‌در يك ‌‌‌رويكرد موسعِ‌‌‌ فرآيندمحور به‌‌‌ نام‌‌‌ آسيب اجتماعي‌شناسي بپردازد. گفتمان جايگزين (زميولوژي) مي‌‌‌تواند به‌‌‌ گسترش دامنۀ شناسايي رفتارهاي آسيب‌زاي حكومت و همچنين شناسايي قربانيان گسترده آن بپردازد. اين مقاله با روش توصيفي ـ تحليلي ضمن تبيين نابسندگي نظام عدالت جنايي و جرم‌شناسي درشناسايي رفتارهاي آسيب‌زا/ جرم‌زاي حكومت به اين دستاورد منتج مي‌شود كه راه برون‌رفت از اين وضعيتِ به شدت نابسنده و پرده‌گشايي از چهرۀ پنهان جرم/آسيب حكومتي اتخاذ يك رويكرد جامع به نام آسيب اجتماعي‌شناسي (زميولوژي) است تا فراتر از ارزش‌هاي گزينشي حكومت‌ها، تمامي نقض‌هاي بنيادين و هنجارين‌‌‌در اسناد بين‌المللي و حقوق نرم ‌‌‌را نيز دربرگيرد. همچنين در اين ميان مي‌‌‌توان مجموعه‌اي ‌‌‌از رهيافت‌هاي (واكنشي، كنشي و پايشي) را دريك كاربست پاسخ‌گذاري در مواجهه با جرم حكومتي به كار گرفت.