ارزيابي ابعاد تاب‌آوري كشاورزان روستايي در برابر خشكسالي و شناسايي راهبردهاي معيشتي (مطالعه موردي: بخش مركزي شهرستان شازند)

افزايش تاب آوري كشاورزان به منظور كاهش اثرات منفي خشكسالي بر منابع معيشتي، امري ضروري است. بهبود معيشت پايدار مردم روستايي در طي دهه هاي گذشته مورد توجه زيادي قرار گرفته و به عنوان يكي از اهداف اصلي توسعه پايدار روستايي مطرح بوده است. لذا هدف از اين مطالعه بررسي و تحليل ابعاد تاب آوري كشاورزان و ارائه راهبردهاي معيشتي در بخش مركزي شهرستان شازند است. براي اين منظور اطلاعات مورد نياز در سال 1395 از طريق تكميل پرسشنامه از 12 روستا جمع آوري شد كه با استفاده از نمونه گيري تصادفي انتخاب شدند. براي ارزيابي تاب آوري روستاهاي مذكور از چهار بعد اقتصادي، اجتماعي، نهادي و كالبدي-زيست محيطي بر اساس چارچوب معيشت پايدار استفاده شد. نتايج تحقيق نشان داد تاب ‏آوري كشاورزان در شرايط خشكسالي در ابعاد اقتصادي و نهادي، ناپايدار و در شاخص هاي كالبدي-زيست محيطي و اجتماعي در وضعيت پايدار قرار دارد. نتايج حاصل از روش تحليل خوشه اي، پنج راهبرد معيشتي براي جبران و تاب آوري كشاورزان در برابر خشكسالي شامل راهبرد اول ناظر بر كشاورزي عمقي و افزايش بهره وري، راهبردهاي دوم، سوم و چهارم بر تنوع بخشي به فعاليت هاي غيركشاورزي و خانگي و در نهايت راهبرد پنجم مبتني بر تمايل به مهاجرت شناسايي و ارائه شد. در اين راستا حمايت دولت از كشاورزان و ارائه تسهيلات ويژه براي آن ها در جهت كاهش آسيب پذيري كشاورزان و تنوع بخشي به فعاليت هاي كشاورزان پيشنهاد مي شود.