بررسي عوامل مؤثر بر كيفيت زندگي خانوارهاي روستايي در اقليم‌هاي استان آذربايجان ‌شرقي

با توجه به اهميت اندازه گيري كيفيت زندگي و ضرورت برنامه ريزي صحيح و كارآمد براي اجراي پروژه هاي لازم جهت بهبود و ارتقاي سطح رفاه روستاييان به ويژه طبقه محروم آنان نياز اساسي به مطالعات گسترده و عميق در مناطق روستايي وجود دارد. از اين رو، مطالعه حاضر با هدف بررسي عوامل مؤثر بر كيفيت زندگي خانوارهاي روستايي در اقليم هاي استان آذربايجان شرقي انجام گرفت. بدين منظور، پرسش نامه اي پس از آزمون روايي به صورت روايي صوري و آزمون پايايي به روش مطالعه پيشاهنگ (با ضريب آلفاي كرونباخ از 0.80 تا 0.96) از 384 سرپرست خانوار با روش نمونه گيري تصادفي طبقه اي با انتساب متناسب، تكميل شد. در اين مطالعه از روش طبقه بندي اقليمي آمبرژه با شاخص هاي اقليم بندي ميزان بارندگي، متوسط حداكثر و حداقل دما در گرم ترين و سردترين ماه هاي سال تحت عناوين اقليم هاي فراخشك سرد، نيمه خشك فراسرد تا نيمه خشك معتدل، مديترانه اي فراسرد و سرد و نيمه مرطوب فراسرد استفاده شد. بر اساس نتايج، ميانگين كيفيت زندگي روستاييان در مقايسه با متوسط نمره استاندارد پايين بوده و از نظر آماري نيز تفاوت معني داري با آن داشت. اقليم مديترانه اي فراسرد و سرد استان براي توليد محصولات كشاورزي مناسب بوده كه موجب افزايش عملكرد و به تبع آن، افزايش درآمد حاصل از محصولات كشاورزي شده است. از اين رو، كيفيت زندگي روستاييان اين اقليم بالا بوده و تفاوت آماري معني داري نسبت به ساير مناطق استان داشت. همچنين، اين مطالعه توانست 50 درصد از عوامل مهمي كه بر كيفيت زندگي روستاييان اين استان مؤثر بودند را بررسي نمايد. همان طور كه نتايج رگرسيون نشان داد 50 درصد از تغييرات متغير كيفيت زندگي روستاييان با پنج عامل درآمدهاي كشاورزي ، فاصله روستا از جاده آسفالت مناسب ، تعداد افراد تحصيل‏ كرده در خانواده ، سطح تحصيلات سرپرست خانواده و ميزان پيشرفت در استفاده از تكنولوژي ها و روش هاي صنعتي در توليدات كشاورزي ، تبيين شدند كه تأثير غيرمستقيمي نيز بر آن داشتند. اطلاع رساني از پيش بيني هاي اقتصادي لازم مثل نوسانات قيمت محصولات زيركشت، اجراي طرح هاي جاده سازي در روستاهاي اين استان، اجراي طرح هاي مؤثر سوادآموزي و افزايش امكانات آموزشي در تمامي مقاطع تحصيلي در روستاها، احياي بنگاه ها و تعاوني هاي توسعه مكانيزاسيون كشاورزي و پرداخت وام هاي بلندمدت كم بهره و نظارت شده براي روستاييان به ويژه در اقليم هاي غيرمناسب براي توليدات كشاورزي از پيشنهادهاي اين مطالعه بودند.