عنوان مقاله :
بررسي فراسنج ههاي جدول زيستي شته مومي كلم، Brevicoryne brassicae (L.) (Hemiptera: Aphididae) تحت تأثير غلظت زيركشنده حشر هكش ماترين
پديد آورندگان :
اميرفنك ، وحيد دانشگاه اروميه - دانشكده كشاورزي - گروه گياهپزشكي , صفوي ، علي دانشگاه اروميه - دانشكده كشاورزي - گروه گياهپزشكي , فروزان ، مريم سازمان تحقيقات آموزش و ترويج كشاورزي - مركز تحقيقات و آموزش كشاورزي و منابع طبيعي استان آذربايجان غربي
كليدواژه :
جدول زندگي , اثرات زيركشنده , زيست‌سنجي , حشره‌كش گياهي
چكيده فارسي :
شته مومي كلمBrevicoryne brassicae يكي از جدّيترين آفات كلم در جهان است. اين آفت از برگ‌ها و بيشتر از برگ‌هاي مياني گياه ميزبان خود تغذيه مي‌كند. شته‌ها به رغم داشتن دشمنان طبيعي فراوان، به خاطر زاد و ولد سريع، به وسيله دشمنان طبيعي به طور كامل كنترل نميشوند.كاربرد حشره‌كش‌هاي شيميايي از روش‌هاي مهم مورد استفاده براي كنترل شته‌ها هستند. كاربرد يك آفت‌كش براي كنترل چند آفت مي‌تواند هزينه‌ها و دفعات سمپاشي را كاهش دهد. در اين پژوهش، اثرت كشنده و زيركشنده حشره‌كش ماترين كه داراي عملكرد تماسي و گوارشي است، روي شته مومي كلم در شرايط آزمايشگاهي با روش غوطه‌ور كردن ديسكهاي برگي حامل شته در داخل محلول حشره‌كش مورد بررسي قرار گرفت. مقدار LC50 حشره‌كش ماترين براي افراد بالغ شته مومي كلم بعد از 24 ساعت 83/33 ميكروليتر بر ميلي‌ليتر بدست آمد و براي برآورد اثرات زيركشندگي ماترين روي فراسنجه‌هاي زيستي شته مومي كلم از غلظت (LC25 30/11 ميكروليتر بر ميلي‌ليتر) استفاده شد. آزمايش‌ها روي گياه كلم واريته acephala انجام گرفت. يكي از روش‌هاي رايج بررسي اثرات غيركشندگي حشره‌كش‌ها، استفاده از فراسنجه‌هاي جدول زندگي براي ارزيابي سميت است. نتايج اين تحقيق نشان داد كه طول عمر و باروري شته‌هاي بالغ در غلظت زيركشنده حشره‌كش نسبت به شاهد (آب مقطر و سيتوويت) به طور معني‌داري كمتر بود. ميانگين طول دوره پوره‌زايي شته‌هاي بالغ تحت تأثير غلظت‌هاي زيركشنده اين حشره‌كش از 8/92 روز در شاهد به 3/79 روز در LC25 كاهش يافت. همچنين غلظت زيركشنده ماترين، نرخ خالص توليدمثل (R0) از 23/96 پوره به ازاي هر ماده در هر نسل در تيمار شاهد را به 3/26 پوره كاهش داد. نرخ ذاتي افزايش جمعيت (r) در غلظت زيركشنده 0/36 برروز و در شاهد 0/1 برروز ثبت شد. ساير فراسنجهها مانند نرخ متناهي افزايش جمعيت (|) و نرخ ناخالص توليدمثل (GRR) نيز به طور معني‌داري نسبت به شاهد كمتر شدند. ميانگين طول يك نسل (T) تحت تأثير حشره‌كش ماترين نسبت به شاهد افزايش يافت. نتايج تحقيق حاضر در شرايط آزمايشگاهي نشان داد كه اين حشره‌كش اثرهاي كشنده و زيركشنده قابل ملاحظه‌اي روي شته مومي كلم دارد. لذا حشره‌كش گياهي ماترين مي‌تواند در برنامههاي مديريت شته مومي كلم نيز مورد توجه قرار گيرد.
