ارزيابي خاصيت ضدباكتريايي اسانس به ليمو و پنج گونه نعنا روي باكتري هاي بيمارگر Xanthomonas citri subsp. citri ، X. gardneri و X. perforans

بيماري شانكر باكتريايي مركبات ناشي از باكتري Xanthomonas citri subsp. citri و لكه‌برگي‌هاي باكتريايي ناشي از باكتري‌هاي بيمارگر Xanthomonas gardneriوXanthomonas perforans  از مهمترين بيماري‌هاي باكتريايي مي‌باشند. كنترل اين بيماگرها به دليل محدوديت استفاده از سموم، آنتي‌بيوتيك‌ها و مقاومت آن‌ها نسبت به سموم با چالش جدي مواجه مي‌باشد. از اين‌رو اسانس‌هاي گياهي به عنوان يك جايگزين مناسب براي كنترل بيمارگرهاي گياهي مطرح مي‌باشند. در مطالعه حاضر اثر اسانس‌هاي به‌ليمو، پونه، نعنا فلفلي، نعنا سبز، نعنا سيب و نعنا آبي عليه باكتري‌هاي بيمارگر X. citri subsp. citri، X. gardneri وX. perforans  بررسي شده است. پس از استخراج اسانس‌هاي گياهي، تركيبات تشكيل‌دهنده‌ي آن‌ها با كروماتوگرافي گازي-طيف سنجي‌جرمي (GC-MS) شناسايي شدند. سپس اثر ضدباكتريايي اسانس‌ها با استفاده از روش نشت در ديسك بررسي گرديد. همچنين حداقل غلظت بازدارندگي (MIC) و حداقل غلظت كشندگي (MBC)، اثر تركيبي اسانس‌هاي گياهي و اثر اسانس پونه عليه باكتري X. gardneri با استفاده از ميكروسكوپ الكتروني عبوري مورد بررسي قرار گرفت. نتايج آناليز GC-MS  اسانس‌ها نشان داد كه در مجموع به ترتيب 28، 28، 30، 36، 39 و 42 تركيب به عنوان تركيبات اسانس‌هاي نعنا سيب، نعنا فلفلي، پونه، نعنا آبي، نعنا سبز و به‌ليمو شناسايي شد. بيشترين ميزان هاله بازدارنده مربوط به گونه پونه روي باكتري X. citri subsp. citri به ميزان 2/08 ± 24 ميلي‌متر و كمترين هاله بازدارنده مربوط به اسانس نعنا سيب روي X. gardneri  به ميزان 0.66 ± 5.66 ميلي‌متر بود. MIC و MBC براي اسانس‌هاي مورد بررسي عليه باكتري‌هاي بيمارگر به ترتيب بين 5-1 و 6-2 ميكروگرم بر ميلي‌ليتر بود. همچنين اثر سينرژيستي بين اسانس‌هاي مختلف مانند نعنا فلفلي-به‌ليمو، پونه-نعنا سبز، پونه-نعنا آبي روي باكتري‌هاي بيمارگر مشاهده گرديد. مطالعات ميكروسكوپ الكتروني عبوري نشان داد كه اسانس پونه سبب تخريب كامل سلول، آسيب ديواره سلولي، ناحيه هسته‌اي متورم و تغيير در تراكم سيتوپلاسم سلول‌هاي باكتريايي X. gardneri شده است.