بررسي تطبيقي ديدگاه كلامي دو مكتب قم و بغداد در خصوص تجهيز امام معصوم(ع) (مطالعه ي موردي: تجهيز موسي بن جعفر الكاظم(ع))

تجهيز امام معصوم متوفي بدست امام معصوم در قيد حيات، يكي از مباحثي است كه در انديشه ي كلامي و فقهي شيعه به آن توجه شده است. در اين نوشتار با شيوه ي توصيفي - تحليلي به بررسي تطبيقي باور اعتقادي دو مكتب قم و بغداد در اين خصوص پرداخته مي‌شود. با بررسي رويكرد و ديدگاه دو مكتب قم و بغداد روشن مي‌شود كه مكتب قم با تَعبُد و التزام به روايات، تجهيز معصوم متوفي بدست معصوم بعدي را به عنوان قاعده‌اي قطعي، تغييرناپذير و فرا زماني و فرا مكاني مي‌شناسد؛ حال آنكه فقهاي متكلم مكتب بغداد بر خلاف فقهاي محدث مكتب قم، نه تنها روايات وارده در خصوص تجهيز معصوم را در حوزه اخبار آحاد قرار مي‌دهند؛ بلكه قطعيت و تغييرناپذيري اين مسئله را به عنوان يك قاعده‌ي مسلم كلامي و فقهي نمي‌پذيرند.مكتب بغداد ضمن آنكه اولويت تجهيز معصوم را بدست معصوم بعدي پذيرفته است، اما آن را به درجه‌اي از قطعيت ارتقا نداده است تا در صورتي كه براي امام زنده در تجهيز امام متوفي موانع و محدوديت‌هايي به وجود آمد، همچنان خود را ملتزم و متعبد به اين قاعده بداند. مكتب متكلمان و محققان، قائل به تجهيز امام حسين، امام كاظم و امام رضا(ع) بدست معصوم بعدي نيست. از گزارش‌هاي تاريخي نيز چنين درك مي‌شود كه متولي تجهيز امام كاظم(ع) يكي از دوستان آن حضرت بوده است.