تحليل آثار قيمتي اصلاح ماليات بر ارزش افزوده در صنعت گردشگري: تحليل داده-ستانده

زمينه و هدف: با توجه به قانون ماليات بر ارزش افزوده و فعاليت‌هايي از صنعت گردشگري كه مشمول معافيت‌هاي ماليات بر ارزش افزوده شده‌اند، اين مطالعه به تحليل آثار قيمتي ماليات بر ارزش افزوده در صنعت گردشگري ايران مي‌پردازد. براي اين منظور، بصورت مجزا به بررسي بخشهاي «اقامت»، «حمل و نقل» و «آژانس‌هاي مسافرتي» پرداخته است. روش‌شناسي: براي تحليل آثار قيمتي ماليات بر ارزش افزوده در صنعت گردشگري ايران، از الگوي داده-ستانده استفاده شده است. اعمال ماليات و يا حذف ماليات بر ارزش افزوده، به عنوان سناريوهاي مختلف مورد بررسي قرار گرفته است. يافته‌ها: نتايج نشان داده است كه (1) در بخش اقامت؛ اعمال معافيت ماليات بر ارزش افزوده هتل‌هاي 4 و 5 ستاره (سناريوي اول)، تاثير محسوسي بر توسعه گردشگري نخواهد داشت. از طرفي، گسترش شمول مالياتي به كل واحدهاي اقامتي (سناريوي دوم)، اثري به نسبت محسوس‌تر رخ خواهد داد. اخذ ماليات بر ارزش افزوده از واحدهاي اقامتي كه خدمات هتلي به گردشگران مي‌دهند اثري 4 برابري نسبت به سناريوي اول دارد. (2) در بخش حمل و نقل؛ اعمال ماليات بر خدمات حمل و نقل مسافر (ريلي و هوايي) كه در حال حاضر معاف از ماليات هستند، اثرات توزيعي گسترده‌اي بر صنعت گردشگري خواهد داشت هرچند كه در مجموع در كل اقتصاد ايران چندان تاثيري نمي‌گذارد. (3) در بخش خدمات دفاتر مسافرتي؛ اعمال ماليات بر ارزش افزوده (9 درصد) بر خدمات آژانس‌هاي مسافرتي و گردانندگان تور، اثرات قيمتي كه بر كل اقتصاد مي‌گذارد 97 درصد مستقيم و تنها 3 درصد غيرمستقيم است و اثرات غيرمستقيم شوك‌هاي وارده به اين بخش كه بر بخش‌هاي ديگر مثل حمل و نقل وارد مي‌آيد، تنها معطوف به حوزه گردشگري است. (4) پيوند پسين و پيشين مرتبط با زيربخشهاي گردشگري، گوياي اهميت زيربخشهاي حمل و نقل در ارتباط بين بخشي با ساير بدنه اقتصادي است. نتيجه‌گيري و پيشنهادات: در سياستهاي قيمتي و مالياتي، بايستي دفاتر خدمات مسافرتي مورد حمايت قرار گيرد زيرا بيشترين اثرپذيري را از سياستهاي قيمتي صنعت گردشگري دارد. از طرفي، خدمات حمل و نقلي نيز به دليل گستردگي روابط بين بخشي، حائز اهميت هستند. هرگونه سياستگذاري كه اثرات قيمتي بر اقتصاد گردشگري دارد، بايستي با ملاحظه بيشتري صورت گيرد. همچنين، بر حسب نوع گردشگر و هدف سياستگذار از اعمال ماليات، بايستي تحليل‌هاي جانبي نيز در اين خصوص صورت گيرد. نوآوري و اصالت: استفاده از مدلسازي داده-ستانده در تبيين اثرات مالياتي در بخش گردشگري ايران براي اولين بار در اين مقاله بكار رفته است. همچنين علاوه بر نوآوري در روش، نوآوري در قلمرو و موضوع تحقيق نيز وجود دارد.