مديريت منابع آب حوضه آبريز قره‌سو استان گلستان در شرايط خشكسالي و حفظ محيط زيست: كاربرد نظريه بازي همكارانه

با توجه به تغييرات اقليمي و لزوم حفاظت از محيط زيست به ‏ويژه در مناطق خشك و نيمه‌خشك، اتخاذ سازوكاري جديد براي تخصيص عادلانه منابع آب كمياب و منافع حاصل از آن بين ذي‏نفعان ضروري است. در مطالعه حاضر، براي بررسي مديريت منابع آب در شرايط خشكسالي و كميابي آب در حوضه آبريز قره‌سو در استان گلستان، از چارچوب نظريه بازي همكارانه استفاده شد و گردآوري داده‏ هاي مورد نياز براي طراحي مدل به شيوه پيمايشي و تكميل پرسشنامه در سال زراعي 97-1396 صورت گرفت. همچنين، براي بررسي تمايل ذي‏نفعان به شركت در ائتلاف و تعيين ميزان پايداري آن، از شاخص قدرت لامان و شاخص پايداري استفاده شد. نتايج نشان داد كه با دستيابي به همكاري كامل، منافع كل حوضه افزايش مي‌يابد. افزون بر اين، بررسي شاخص پايداري نشان داد كه در مجموع، در سناريوهاي خشكسالي، ائتلاف بزرگ بر اساس نش هارساني نسبت به ارزش شاپلي نوكلئولوس پايدارتر است. در نتيجه، بايد همكاري بين ذي‏نفعان در قالب شوراهاي هماهنگي حوضه براي حفاظت از زيست ‏بوم و حفظ منافع اقتصادي حوضه در شرايط كميابي آب افزايش يابد. راه‌حل‌هاي نظريه بازي همكارانه و شاخص‌هاي پايداري مورد بررسي در مطالعه حاضر نشان‏دهنده اهميت تركيب رفتار راهبردي ذي‏نفعان در طراحي سياست‌هاي قابل قبول و پايدار براي كاهش اثرات خشكسالي در حوضه بود. از اين ‏رو، توصيه مي‌شود كه از راه‌حل نش هارساني براي بازتوزيع منافع حاصل از همكاري بين ذي‏نفعان موجود در حوضه استفاده شود؛ به ديگر سخن، شايسته است توزيع منافع بين ذي‏نفعان در حالت همكارانه بر اساس وزن‌هاي نسبي‌ صورت گيرد كه بر مبناي بيشينه تقاضاي آب‌بران در حالت عدم همكاري محاسبه مي‌شود.