بررسي اثر وابستگي كالايي در صادرات محصولات كشاورزي ايران

تجارت خارجي يكي از مؤلفه‌هاي مهم در توسعه اقتصادي به‏ويژه براي كشورهاي در حال توسعه است كه از اين طريق، مي‌توانند به رشد سريع اقتصادي دست يابند. در سال‏هاي اخير، وابستگي كالايي به يكي از مباحث نوظهور در حوزه تجارت بين‌الملل تبديل شده است كه بر اساس يافته‌هاي تجربي پژوهش‌هاي مختلف، موجب تغيير در الگوي تجاري كشورهاي مختلف مي‏شود. از اين‏رو، هدف مطالعه حاضر بررسي اثر متغير وابستگي كالايي بر صادرات محصولات كشاورزي ايران و شركاي تجاري منتخب بود؛ و بدين منظور، از شاخص مزيت نسبي استفاده شد، كه بيانگر تخصصي شدن كشورها و شاخص نزديكي به‏منظور يافتن تشابه كالايي است. براي تعيين نوع اثرگذاري متغيرها، از الگوي جاذبه و روش درست‏نمايي شبه‏بيشينه پوآسن (PPML) در دوره زماني 2001 تا 2018 استفاده شده كه بر اساس نتايج الگوي جاذبه، تأثير متغير وابستگي كالايي بر افزايش تجارت محصولات كشاورزي ايران چشمگير است. همچنين، بر اساس نتايج تحقيق، متغيرهاي درآمد سرانه و جمعيت شركاي تجاري اثر مثبت و معني­دار و فاصله جغرافيايي اثر منفي و معني­دار بر صادرات كشاورزي ايران دارند. بنابراين، پيشنهاد مي‌شود كه بازارهاي هدف نزديك و با درآمد سرانه بالا و نيز داراي درجه بالاي وابستگي كالايي مد نظر صادركنندگان قرار گيرد.