برنامه‌ريزي راهبردي توسعه محلات شهري با استفاده از اصول شهرسازي ايراني-اسلامي و رويكرد توسعه محلات سنتي (TND)؛ نمونه مطالعاتي: محله فهادان نو شهر يزد

رويكرد TND واجد مفاهيمي باهدف بالا بردن سطح كيفي زندگي و تقويت و بهبود فضاي كالبدي محله، افزايش تعاملات اجتماعي و بهبود حس تعلق به مكان و خوداتكايي اقتصادي مي‌باشد. شهرسازي ايراني اسلامي نيز مانند خاستگاه آن يعني دين مبين اسلام و فرهنگ شيعي پويا بوده و مدام روش‌هايي نو فراروي جوامع بشري عرضه مي دارد و بيش‌تر يك فرآيند پويا و همه‌جانبه براي كمك به بشر در دستيابي به قرب الهي است نه يك محصول. لذا تطابق اصول TND با اصول و ارزش‌هاي اسلامي كاملاً مشهود است. هدف اصلي اين مقاله دستيابي دقيق و روشن به اصول شهرسازي ايراني اسلامي به عنوان نمادي از شهرسازي بومي در مقايسه با رويكرد TND  كه در دهه هاي اخير در جوامع غربي مورد توجه قرار گرفته ، مي باشد در هر رويكرد در كنار مروري بر برخي از مهم ترين منابع مكتوب مرتبط با موضوع، سعي گرديده در قالب جداولي مشخص، سياهه اي از مهم ترين اصول و آموزه هاي هر  رويكرد ارائه و در صورت لزوم يا يكديگر مقايسه گردند، در انتها نيز، از طريق مقابله ي آموزه هاي مستخرج از شهرسازي ايراني اسلامي با معيار ها و شاخص هاي  رويكرد TND ، افتراقات و اشتراكات ميان آن ها مورد تحليل قرار گرفته و بر مبناي چنين قياسي، آموزه هاي پيشنهادي نوشتار به منظور برنامه ريزي جهت توسعه ي محله ي تاريخي و فرسوده ي فهادان نو در شهر يزد به كارگرفته شود.   پژوهش حاضر ازنظر روش‌شناسي، توصيفي- تحليلي و از لحاظ هدف‌گذاري كاربردي مي‌باشد. داده‌ها و اطلاعات پژوهش با استفاده از مطالعات اسنادي و ميداني گردآوري‌شده است. داده هاي كيفي بوسيله ي پرسشنامه باز و از طريق مصاحبه و بررسي اسناد به كار گرفته شد و داده هاي كمي به صورت عددي و از طريق وزن دهي پرسشنامه هاي دلفي تهيه شد.  يافته هاي اين پژوهش نشان ميدهد كه ميان دو رويكرد TND و شهرسازي ايراني اسلامي تمايز هاي كم و مقاربت هاي زيادي ديده مي شود در واقع تحليل قياسي اين دو جريان، بيش از آنكه تعارض و ناهمخواني بين ويژگيهاي اين دو رويكرد را نشان دهد همسو و يكسان بودنشان را اشكار مي سازد و تمايزاتي هم كه وجود دارد به دليل ناهم زماني اين دو رويكرد مي باشد به بيان بهتر بر اساس مقتضيات و شرايط زمانه اين تمايزات ايجاد شده اند. جهت كاربست اصول بدست آمده در نمونه ي موردي با بررسي شاخص‌ها و تحليل محله‌ي تاريخي و فرسوده‌ي فهادان نو به شيوه سوات[1] و تحليل و ارزيابي عوامل داخلي و خارجي از طريق ماتريس كيو.اس.پي.ام[2]  به ارائه‌ي راهبردها براي برنامه‌ريزي توسعه‌ي محله‌ي فهادان نو در شهر يزد بر اساس اصول شهرسازي ايراني اسلامي و رويكرد TND پرداخته شد. نتايج ديگر پژوهش نشان مي دهد 16 راهبرد استخراج شده از ماتريس كيو.اس.پي.ام  داراي اولويت براي برنامه ريزي به منظور توسعه ي محله ي فهادان نو مي باشند كه بر اساس ان ها مي توان پروژه هاي اجرايي تعريف نمود.