رهيافتي بر تحقق‌پذيري هويت در معماري معاصر مطالعه موردي: شهر ساري

با تغيير مفهوم هويت در معماري معاصر و از بين رفتن هويت معماري ايراني- اسلامي، ضرورت شناخت اين بحران در هويت معماري امروز بيش‌از‌پيش احساس مي‌شود. يكي از چالش‌هاي مهم دوره معاصر و مبتني بر آن در دهه‌هاي آينده، تلاش براي شناخت، حفظ، مديريت، و توسعه هويت‌هاي ملي، منطقه‌اي و محلي است. هدف از اين پژوهش، شناسايي عوامل ايجاد بحران هويت و ارائه راهكارهايي جهت تحقق‌پذيري مولفه‌ها در معماري شهر ساري مي‌باشد و در پي يافتن پاسخ اين پرسش است كه چه راهكارهايي را مي‎‏توان در راستاي تحقق‏پذيري هويت در شهر ساري ارائه نمود. جهت انجام اين پژوهش، شهر ساري در سه مقياس كلان (كل شهر)، ميانه (محله‌ها)، و خرد (تك‌بناهاي معاصر) مورد بررسي قرار گرفته است. ابتدا اقدام به شناسايي مولفه‌هاي هويت در شهر، محله‌ها و بناهاي معاصر نموده؛ و پس از آن به تجزيه و تحليل اين عوامل پرداخته شده‌است. بدين منظور تعداد 400 پرسشنامه در بين شهروندان در شهر ساري پخش شد و از اين تعداد 274 عدد مورد تجزيه و تحليل قرار گرفت. در اين راه، از نرم‌افزار SPSS جهت تجزيه و تحليل داده‌ها و آزمون‌هاي آماري استفاده گرديده؛ و جهت تحليل رابطه همبستگي از نرم‌افزار معادلات ساختاري PLS استفاده شده است. از آنجاييكه اين پژوهش در يكي از شهرهاي شمال كشور و يكي از شهرهاي بزرگ اين محدوده، به سه مقياس كلان تا خرد پرداخته؛ از معدود پژوهش‏هايي‌است كه در حوزه هويت در شمال ايران متمركز شده و از همين‏رو، داراي بداعت و نوآوري است. نتايج اين پژوهش نشان داده است كه چه عواملي موجب بحران هويت در مقياس شهر، محله، و بناهاي معاصر مي‌شوند. يافته‌هاي حاصل از تحليل مولفه‌ها نشان داد چه عواملي تاثير مثبت و چه عواملي تاثير منفي بر هويت شهر دارند كه مولفه‌هاي با تاثير منفي، خود موجب ايجاد بحران هويت مي‌شوند و در نتيجه ارائه راهكار براي آنها ضرورت دارد. بررسي‏ها حاكي از عدم رعايت بيشتر مولفه‌ها در مقياس تك‌بناهاي معاصر بوده است و نشان مي‌دهد ابتدا بايد به تدوين اصول و مقرراتي توسط نهادهاي ذي‌ربط جهت جلوگيري از اين روند ساخت‌و‌ساز‌هاي بي‌رويه پرداخت. نتايج پژوهش منجر به راهكارهاي تحقق‏پذيري هويت در سه مقياس كلان، ميانه، و خرد، در حوزه‏هاي كالبدي، عملكردي، و اجتماعي-فرهنگي مي‏باشد كه انتظار مي‏رود با اعمال آن، در طرح‏هاي معماري، بتوان موجب تحقق‏پذيري هويت در معماري معاصر شهر ساري گرديد.