بررسي تنوع ژنتيكي جمعيت هاي بومي جو وحشي H. Spontaneum با استفاده از نشانگر مولكولي EST-SSR

مقدمه و هدف: تنوع ژنتيكي گونه هاي وحشي مرتبط با خزانه ژني اوليه جو  براي بهره برداري در برنامه هاي اصلاحي بسيار حائز اهميت است. جو زراعي (H. vulgar) و جد زراعي آن (H. spontaneum) سيستم مدل عالي و اقتصادي براي بررسي، اكتشاف و بهره برداري ژنتيكي مي باشند. در تحقيق پيش رو تنوع ژنتيكي 114 توده بومي جو وحشي جمع آوري شده از غرب كشور، توسط نشانگر مولكولي EST-SSR مورد بررسي قرار گرفته است كه هدف بررسي ميزان تنوع ژنتيكي اين ژنوتيپ هاي بومي و ارزيابي كارايي اين نشانگر در تعيين ميزان تنوع ژنتيكي موجود در ژنوتيپ ها مي باشد.مواد و روش ها: ابتدا به‌منظور استخراج DNA بذور در گلدان كشت گرديد، استخراج DNA به روش CTAB تغيير يافته براي هر ژنوتيپ انجام شد. واكنش زنجيره اي پليمراز (PCR) در حجم 20 ميكروليتر انجام گرفت. محصول PCR جهت نمايان شده قطعات تكثيري در ژل آگارز 4 درصد با بافر واكنش TBE يك درصد و رنگ Safe View تزريق گرديد. به منظور انجام تجزيه و تحليل هاي آماري، داده هاي حاصل در قالب ماتريسي آماده شد و پارامترهاي مرتبط با آغازگرها و جمعيت ها ارزيابي گرديد.يافته ها: تعداد الل هاي تكثير شده از 2 تا 4 الل براي نشانگرها متفاوت بود و آغازگرهاي مورد بررسي در مجموع 40 الل در ژنوتيپ هاي مورد بررسي با ميانگين 2/85 به ازاي هر نشانگر تكثير كردند. متوسط درصد چند شكلي براي آغازگرهاي مورد مطالعه برابر با 96/42 درصد بود. محتوي اطلاعات چند شكلي (PIC) از 0/397 تا 0/189 متغير بود. نتايج نشان داد كه بيشترين سطح تنوع در جمعيت هاي استان لرستان و كمترين تنوع در جمعيت هاي استان كردستان وجود دارد. دندرو گرام حاصل از تجزيه خوشه اي ژنوتيپ ها را در 14 گروه قرار داد كه بر اساس گروه بندي تنوع ژنتيكي تا حدودي با پراكنش جغرافيايي تطبيق داشت. همچنين نتايج تجزيه به مختصات اصلي تا حدودي با تجزيه خوش ه اي مطابقت داشت.نتيجه گيري: نتايج نشان داد تنوع خوبي در ميان جمعيت هاي مورد بررسي وجود دارد. همچنين چند شكلي مناسبي نيز در بين آغازگرها مشاهده گرديد. آغازگرهاي GBM1221 با 3 الل، GBM1461 با 3 الل و SCSSR04163 با 4 الل كه بهترين چند شكلي را داشتند، به عنوان آغازگرهاي برتر به منظور استفاده در تحقيقات بعدي جو معرفي مي گردند. وجود تنوع ژنتيكي بالا در جمعيت‌‌هاي طبيعي جووحشيH.spontaneum نشان مي‌دهد كه ژرم پلاسم اين گياه را مي‌توان در رويشگاه هاي طبيعي حفاظت نمود. همچنين اين تنوع منبع ارزشمندي براي شناسايي نشانگرهاي مولكولي آگاهي بخش براي صفات مختلف فنوتيپي است.