در تقابل با انگاره‌ي غالب: تأملي بر كتاب‌هاي تصويري دو دوست و طوطي و بازرگان از منظر فمينيسم

اوج‌گيري جنبش اجتماعي فمينيسم در دهه‌هاي شصت و هفتاد ميلادي ابعاد گوناگون دنياي هنر را به‌ چالش‌كشيده است. توجه فمينيست‌ها به هنر پيامد منطقي تعهد اصلي فمينيسم يعني پرداختن به نگرش‌هايي است كه زنان و مردان درباره‌ي موقعيت زنان در جامعه‌ي عصر خود داشته‌اند. هنر برآمده از اين جنبش، با تفسير و ابطال تعمدانه‌ي معناي تمامي ارزش‌هاي زيبايي‌شناختي سنتي و با به‌چالش‌كشيدن مفهوم هسته‌ي مركزي هنر و تمركز قديمي تاريخ هنر بر نقاشي و معماري و مجسمه‌سازي، به جنبش‌هاي مهم هنري پيوسته و خود باعث ايجاد جنبش‌هايي در درون آن نيز شده است. تصويرگري نيز به‌عنوان شاخه‌اي از هنرهاي تجسمي كه هم در گفتن داستان و هم در به اشتراك‌گذاري اطلاعات و به همان ميزان در درك ما از دنياي مدرن نقش اساسي برعهده داشته است‌، از اين امر مستثني نيست. اين پژوهش در پي پاسخ به اين پرسش است كه نظريه‌هاي فمينيستي چگونه در آثار هنري معاصر به‌ويژه در زمينه‌ي تصويرسازي بازتاب يافته است. در اين راستا در حوزه‌ي تصويرسازي كتاب‌هاي كودكان از ميان آثار دو تصويرگر ايراني كتاب دو دوست از هدي حدادي و كتاب طوطي و بازرگان از مرجان وفائيان كه رويكردهاي فمينيستي در آن‌ها به چشم مي‌خورد، به‌عنوان‌ نمونه انتخاب شدند. نتيجه‌ي اين مطالعه نشان مي‌دهد كه رويكرد فمينيستي را در آثار اين دو تصويرگر با فراتررفتن از كليشه‌هاي جنسيتي و مطرح‌كردن مسائلي همچون قدرت انتخاب و فاعليت زنان، ارتباط زن-زن و زن-طبيعت، حضور زنان در عرصه‌ي عمومي و جايگاه شغلي زنان در ارتباط با ساختار قدرت مي‌توان ديد.