مرکز منطقه ای اطلاع رساني علوم و فناوري - تأثير سامانه آبياري فتيله‌اي بر بهره‌وري آب و برخي صفات رشد گياه گوجه‌فرنگي دركشت گلخانه‌اي

چكيده فارسي :

اين پژوهش براي بررسي كارايي سامانه آبياري فتيله‌اي در كشت گلخانه‌اي گياه گوجه‌فرنگي و مقايسه آن با سامانه آبياري قطره‌اي به‌صورت آزمايش فاكتوريل در قالب طرح كاملاً تصادفي (CRD)، شامل تيمارهاي آبياري در پنج سطح (آبياري قطره‌اي و آبياري فتيله‌اي با قطرهاي يك، سه، چهار و پنج سانتي‌متر) و دو بستر كشت ( كوكوپيت، خاك، كود، پرليت و خاك، شن، كود ) در سه تكرار در گلخانه تحقيقاتي دانشگاه تربيت مدرس در سال 1400-۱399 انجام شد. كمترين حجم مصرف آب در طول دوره رشد در آبياري فتيله‌اي با قطر فتيله يك سانتي‌متر، 29/25 ليتر در بوته و بيشترين حجم مصرف آب در آبياري قطره‌اي و فتيله‌اي با قطر فتيله پنج سانتي‌متر به‌ترتيب 36 و 37/5 ليتر در بوته بود. اين نتايج نشان دهنده اختلاف 19% و 4% در ميزان مصرف آب بين تيمار آبياري فتيله‌اي با قطر يك سانتي‌متر و پنج سانتي‌متر با آبياري قطره‌‌اي است. ميزان مصرف آب در سامانه آبياري قطره‌اي نسبت به متوسط سامانه آبياري فتيله‌اي به ميزان شش درصد بيشتر بود. همچنين قطر فتيله در آبياري فتيله‌اي تأثير معني‌داري بر ميزان مصرف آب داشت، به‌طوري ‌كه اختلاف بين تيمارهاي آبياري فتيله‌اي (كمترين و بيشترين ميزان مصرف آب) در قطرهاي يك و پنج سانتي‌متر به 28% رسيد. آبياري فتيله‌اي با قطر سه سانتي‌متر در بستر كشت خاك، ماسه، كود با 700 گرم در بوته، بيشترين عملكرد ميوه گوجه‌فرنگي را به خود اختصاص داد. عملكرد ميوه در بستر خاك، ماسه، كود نسبت به بستر كوكوپيت، خاك، پرليت، كود نيز 59% افزايش بافت. بيشترين بهره‌وري آب در آبياري فتيله‌اي با قطر سه سانتي‌متر، 11/19 و كمترين بهره‌وري آب در تيمار آبياري قطره‌اي 9/06 كيلوگرم بر مترمكعب آب به دست آمد كه داراي اختلاف 24% است. ميزان مصرف آب در بستر كشت “خاك، شن، كود” نسبت به بستر كشت “كوكوپيت، خاك، كود، پرليت” 21% كاهش يافت و موجب افزايش 100% بهره‌وري آب در بستر“خاك، شن، كود” شد. در آبياري فتيله‌اي، به علت اينكه همواره آب در دسترس بوده، گياه با تنش آبي مواجه نشد و اين نتايج حاكي از آن است كه سامانه آبياري فتيله‌اي با بهبود رشد گياه موجب افزايش ميزان توليد محصول ‌تر و خشك و بهره‌وري فيزيكي آب گوجه‌فرنگي شد. اگرچه در اين تحقيق تجزيه‌وتحليل اقتصادي انجام‌نشده است ولي محصول بيشتر همراه با مصرف آب كمتر در سامانه آبياري فتيله‌اي، درآمد بيشتري براي بهره‌بردار خواهد داشت و مي‌تواند دليل قابل قبولي براي استفاده از اين روش آبياري باشد.