بررسي اثر تنش كم‌آبي بر كارآيي مصرف آب و تحمل خشكي ارقام جديد آفتابگردان

به منظور بررسي اثر كم آبياري در مرحله ي زايشي بر كارآيي مصرف آب و تحمل خشكي ارقام آفتابگردان، آزمايشي به صورت كرت هاي خرد شده در قالب طرح بلوك هاي كامل تصادفي با سه تكرار در منطقه براآن جنوبي در استان اصفهان در سال 1399 انجام شد. كرت اصلي شامل آبياري سطحي در سه سطح بر اساس ميزان تبخير از تشتك تبخيركلاس A شامل: بدون تنش كم آبي (90 ميلي متر تبخير)، تنش كم آبي ملايم (120 ميلي متر تبخير) و تنش كم آبي شديد (150 ميلي متر تبخير) و كرت فرعي شامل پنج هيبريد جديد آفتابگردان روغني به نام هاي كيارا، اسكار، فانتازيا، هاي سان33 و شمس بود. عملكرد بيولوژيك، عملكرد اقتصادي، شاخص برداشت، كارآيي مصرف آب و شاخص هاي مقاومت به خشكي اندازه گيري و محاسبه شد. نتايج نشان داد كه بيشترين عملكرد بيولوژيك (13457 كيلوگرم در هكتار)، عملكرد اقتصادي (4854 كيلوگرم در هكتار)، و شاخص برداشت (43 %) در تيمار بدون تنش كم آبي  و پس از آن در تيمار 120ميلي متر به دست آمد. در بين ارقام، رقم فانتازيا با عملكرد بيولوژيك معادل 12268 كيلوگرم در هكتار، عملكرد اقتصادي معادل 4081 كيلوگرم در هكتار و شاخص برداشت 43 % بيشترين مقادير را به خود اختصاص داد. بيشترين كارآيي مصرف آب، در شرايط تنش كم آبي ملايم و تنش كم آبي شديد  به ترتيب با 0/85 و 0/72 كيلوگرم در مترمكعب به دست آمد. در بين ارقام آفتابگردان بيشترين كارآيي مصرف آب متعلق به رقم  هاي سان 33 با 1/04 كيلوگرم در مترمكعب بود. رقم فانتازيا با 0/96 و رقم شمس با 0/84 كيلوگرم در مترمكعب در رتبه هاي بعد قرار گرفتند. هم چنين كمترين مقادير كارآيي مصرف آب مربوط به ارقام اسكار و كيارا به ترتيب با مقدار 0/81 و 0/75 كيلوگرم در مترمكعب بود. در مجموع، كم آبياري در تيمار 120 ميلي متر تبخير كمترين اثر منفي را بر عملكرد و شاخص برداشت داشت و از نظر كارآيي مصرف آب نيز مناسب بود. هم چنين رقم فانتازيا با دارا بودن بالاترين عملكرد، بيشترين تحمل خشكي و شاخص برداشت، از كارآيي مصرف آب مناسبي برخوردار بود.