بررسي خطر گرفتگي شيميايي فيلترهاي مصنوعي حاصل از رسوب‌گذاري كربنات‌كلسيم در زهكش‌هاي كشاورزي (مطالعه موردي: منطقه رامهرمز)

گرفتگي يكي از مشكلات اصلي پوشش هاي زهكشي در زمان اجرا و بهره برداري مي باشد. اين تحقيق با هدف بررسي گرفتگي شيميايي فيلترهاي مصنوعي حاصل از رسوب گذاري كربنات كلسيم با سه تيمار و سه تكرار با استفاده از مدل فيزيكي در شرايط آزمايشگاهي اجرا شد. نمونه برداري از عمق يك و نيم  متري نصب زهكش ها از منطقه سلطان آباد (در محدوده اراضي طرح فجر رامهرمز) انجام شد. مدل شامل يك استوانه از جنس پلي اتيلن شامل توري، شن، پوشش مصنوعي، خاك و آب بود. با استفاده از ورودي و خروجي تعبيه شده در بالاي استوانه ها، ارتفاع آبي ثابت ايجاد شد كه بر اساس قانون دارسي دبي و هدايت هيدروليكي اندازه گيري شد. تيمار اول در شرايط بهره برداي مداوم، تيمار دوم در شرايط قطع و وصل جريان و تيمار سوم پيوسته و تحت حرارت بود. داده هاي دبي و هدايت هيدروليكي به منظور بررسي معنادار بودن به وسيله نرم افزار SPSS مورد تجزيه و تحليل قرار گرفتند. نتايج نشان داد دبي و هدايت هيدروليكي تا رسيدن به نقطه اوج افزايش، سپس كاهش و تا رسيدن به روند ثابت ادامه يافتند. ميزان كاهش دبي و هدايت هيدروليكي در تيمار منقطع 56/19 درصد و در تيمار تحت گرما 77/29 درصد نسبت به تيمار پيوسته بود. همچنين احتمال رسوب گذاري كربنات كلسيم بر اساس سه شاخص لانژلير، ريزنار و استيف ديويس محاسبه شد. نتايج حاصل از تيمار اول نشان داد كه احتمال رسوب گذاري در شرايط ماندگاري آب در خاك زياد بوده است اما در صورت حركت آب و عبور آن از فيلتر احتمال رسوب گذاري به حداقل ممكن رسيده و گرفتگي در دراز مدت اتفاق خواهد افتاد. اين مدت بيشتر از عمر مفيد شبكه زهكشي خواهد بود. عكس برداري الكترونيكي نيز صحت نتايج مبني بر عدم رسوب و گرفتگي را نشان داد.