دلايل ناكامي ميلسپو در اصلاح امور مالي ايران (1323- 1321ش)

آرتور ميلسپو دوبار به‌عنوان مستشار مالي به ايران آمد تا با انجام اصلاحاتي در ساختار مالي و اداري، مشكلات كلان اقتصادي كشور را رفع كند. او در مأموريت نخست (1306- 1301ش) توانست موفقيتي نسبي كسب كند و تغييراتي در نظام مالي و مالياتي انجام دهد؛ اما در مأموريت دوم (1323- 1321ش)، موفقيت چنداني نداشت و درنهايت، ايران را با ناكامي ترك كرد. دربارۀ دلايل موفق‌نشدن ميلسپو ديدگاه‎‍هاي متعددي از سوي موافقان و مخالفان او مطرح شده است. پژوهش حاضر درصدد است با تكيه بر منابع اسنادي و كتابخانه‎‍اي و با روش توصيفي - تحليلي، دلايل ناكامي ميلسپو در اصلاح امور مالي ايران را در مأموريت دوم او بررسي كند و به اين سؤال پاسخ دهد كه چرا ميلسپو برخلاف مأموريت اول خود، در مأموريت دوم چندان موفق نبوده است؟ نتايج اين تحقيق نشان مي‎‍دهد در ديدگاه هر دو گروه موافقان و مخالفان، رگه‎‍هايي از حقيقت وجود دارد و عوامل مختلفي همچون تكبر و خودرأيي ميلسپو، نداشتن شناخت و آگاهي كامل او از ساختار سياسي، اجتماعي و فرهنگي جامعۀ ايران، ترجيح منافع شخصي و آمريكا بر منافع ملت و دولت ايران، وجود فساد و بي‎‍نظمي در ساختار اداري و اقتصادي ايران، بي‎‍ثباتي و اختلاف در نظام سياسي ايران، كارشكني و مانع‎‍تراشي مخالفان، شرايط بحراني ناشي از جنگ جهاني و تسلط شوروي بر استان‎‍هاي شمالي و ممانعت از انتقال محصولات به مناطق مركزي، در ناكامي ميلسپو تأثير داشتند.