دلايل توحيد ذاتي در فلسفه اسلامي

پژوهش پيش‌رو درپي تبيين و بررسي دلايل توحيد ذاتي در دو مرتبه، يكي به‌معناي أحديت و ديگري به‌معناي واحديت در فلسفه اسلامي است. روش‌شناسي مسئله أحديت و بساطت خداوند بدين‌گونه است كه چون بساطت در مقابل مركب است، ازاين‌رو فيلسوفان پس از شناخت انواع تركيب‌ها در ممكنات، دلايل متعددي بر نفي همه اين تركيب‌ها در ذات باري‌تعالي اقامه كرده و بدين‌طريق به اثبات بساطت و أحديت خداوند مي‌پردازند. ازآنجاكه خداوند وجود صرف است و وجود صرف و بسيط، محدود به هيچ حدي نيست، پس خداوند نامتناهي و تكرارناپذير بوده و در عين بساطت، واحد است. از نتايج اين پژوهش آن است كه فيلسوفان مسلمان به توحيد واجب‌الوجود در رأس سلسله وجود باور دارند كه هيچ علت و سببي براي آن متصور نيست و ماهيت و صورت عقلي نداشته و متصف به احكام ماهيت نمي‌شود و در عين بساطت، واحد بوده و مثل و شريكي ندارد.