قطع و يقين از منظر علم اصول و معرفت‌شناسي (برپايه ديدگاه آخوند خراساني و علامه طباطبايي)

در علم اصول، باور جازم مكلفان قطع ناميده مي‏شود كه گستره آن، از علم تا جهل مركّب را دربر مي‏گيرد. در فصل‌بندي و تبيين مطالب علم اصول، به جنبه روان‏شناختي قطع بسيار پرداخته شده، ولي بُعد معرفت‏شناختي آن عمدتاً فراموش شده است. مرحوم علامه طباطبايي ازجمله كساني است كه بر كتاب كفايهْ الاصول حاشيه زده است، ويژگي حاشيه مرحوم علامه اين است كه بُعد معرفت‏شناختي قطع را پررنگ كرده است. آخوند خراساني قطع را اعتقاد جازمي مي‌داند كه از نظر صاحب يقين مطابق با واقع باشد و حجيت آن را ذاتي برشمرده و قائل به كاشفيت براي آن است؛ اما به باور علامه طباطبايي، قطع اساساً كاشفيتي ندارد و حجيت قطع هم ذاتي نيست. ازاين‏رو، نوشتار پيش‌رو بنا دارد به قطع و يقين از منظر علم اصول و معرفت‌شناسي بر مبناي آخوند خراساني و علامه ‌طباطبايي بپردازد. اين پژوهش از سنخ پژوهش‌هاي نظري و توسعه‌اي است و اطلاعات و مواد اوليه تحليل به روش كتابخانه‌اي گردآوري شده و با روش استدلال و نه فنون آماري، مورد تجزيه و تحليل عقلاني قرار گرفته است.