نظريه مُثُل افلاطوني و لوازم معرفت‌شناسي آن در حكمت اسلامي

نظريه مُثُل يكي از نظريه‌هاي مهمي است كه فلسفه افلاطون و پيروان او بر آن استوار است. افلاطون با ارائه اين نظريه درپي توجيه پيدايش عالم محسوس و شناخت آن در عين تغيّر و عدم ثبات بوده و تعقلات و تصورات كلّي انساني را نيز محصول مشاهده مُثُل مي‌داند. پس از افلاطون اين نظريه مبناي فكري و فلسفي برخي حكماي مسلمان همچون شيخ اشراق و ملاصدرا قرار گرفته و برخي ديگر نيز مانند ابن‌سينا به مخالفت يا توجيهات مغاير با اصل نظريه پرداخته‌اند. براي اثبات نظريه مُثُل افلاطوني مي‌توان به طرق مختلف عقلي، نقلي و شهودي استدلال كرد. اعتقاد به مُثُل، ثمراتي دارد كه برخي در حل مسائل علمي از قبيل وجود ذهني و برخي در تعالي معرفتي و استكمال وجودي حكيم مؤثر است. در اين مقاله، پس از بررسي مهم‌ترين تفاسير ارائه شده از مُثُل افلاطوني در ميان حكماي الهي، ثمرات معرفت‌شناسي اين نظريه در حكمت اسلامي ارائه خواهد شد.