كليدواژه :
عسر , هدايت , هدف غايي , اهداف واسطي , تحليل مفهومي و زبان
چكيده فارسي :
فهم مسائل و مفاهيم قرآني، تفهيم آنها و حقيقت پنهان شده امور در آن از ديرباز تا به امروز مورد توجه انديشمندان بوده است. هدف از پژوهش حاضر بررسي مفهوم «عسر» و مشخص ساختن اهداف واسطي ذيل هدف غايي «هدايت» است. بدين منظور تمامي آياتي كه واژه «عسر» در آنها به‌كاربرده شده است، در آيات 6 و 7 سوره طلاق، آيه 8 سوره قمر، 280 و185 سوره بقره، 5 و 6 سوره شرح، 73 سوره كهف، 117 سوره توبه، 10 سوره ليل، 9 سوره مدثر و 26 سوره فرقان با استفاده از روش تحليل زباني و مفهومي به منظور استخراج هدف غايي و اهداف واسطي تحليل شدند. نتايج پژوهش حاكي از آن است كه واژه «عسر» به صورت ارتباط اندراجي ميان مفهوم «هدايت» به عنوان هدف غايي و ساير شئون اعتقادي، ديني، اقتصادي، اجتماعي و شأن فكري و عملي و تربيتي به عنوان اهداف واسطي قابل تحليل است. اهداف واسطي در شأن اعتقادي با رشد فردي و خودشناسي، در شأن ديني با دشواري برخي احكام و امور عبادي، در شأن اقتصادي با تاكيد بر انفاق، و بخشش و...، در شأن اجتماعي با تكيه بر رفتار فاضلانه و عادلانه و در شأن فكري و عملي و تربيتي با بازشناسي و رفتار عامدانه تبيين شده است. از اين منظر هدف خداوند از سختي‌ها و مصائب پيش روي بشر و حتي ابتلائات و آزمايش هاي الهي هدايت و تعالي انسان است. اين سختي‌ها به پهناي ساحات مختلف تربيت، جامه‌ي گوناگون به تن كرده و در شئون مختلفي ظهور مي‌كنند.
چكيده لاتين :
The comprehension of Qur’anic problems and concepts has always been noteworthy for different thinkers. It has been intended in this research to investigate the concept of " Osr, i.e. hardship" and clarify the intermediate goals related to the ultimate goal of" guidance". To accomplish this purpose, all the Qur’anic verses in which the word " Osr, i.e. hardship" has been used, in the verses 6-7 (Talaq), 8 (Qamar), 180- 185 (Baqarah), 5-6 (Ensherah), 73 (kahf), 117 (Tawbah), 10 (Layl), 9 (Moddasser), and 26 (Forgan) were analyzed through applying linguistic or conceptual analysis method to extract the ultimate and intermediate related goals. The results of the research showed that the word " Osr, i.e. hardship"can be analyzed via " including relationship" between the concept of "guidance" as the ultimate goal, and other aspects of ideological, religious, economic, social, and the intellectual, practical, and educational respects as the intermediate goals. Intermediate goals in religious respect with individual growth and self-knowledge, in religious respect with the difficulty of some religious orders and matters, in economic respect with emphasis on charity, and forgiveness, etc., in social respect with relying on virtuous and just behavior and in intellectual, practical and educational respect with recognition and intentional behavior, have been explained. In such of view, the intention of God from hardships and disasters of humans and even from the divine trials and afflictions is their guidance and transcendence. These hardships occur in different aspects of humans’ life in accordance with the diverse respects of education.
