بررسي كاركرد نظريه‌هاي فضاهاي ذهني و آميختگي مفهومي در تحليل معنايي- بلاغي شعر فارسي

نظريۀ فضاهاي ذهني، نظريه اي است برخاسته از نظريۀ جهانهاي ممكن. اين نظريه و نظريۀ برگرفته از آن يعني آميختگي مفهومي از ابزارهاي مفيد تحليل متن در حوزۀ زيبايي شناسي شناختي است. هدف اين پژوهش، بررسي شيوۀ رويارويي اين نظريه ها با شعر فارسي است. براي بررسي كاركرد اين نظريه ها در تحليل شعر فارسي، نخست جنبه هاي فلسفي و بنيانهاي نظري آنها مطرح و سپس شيوۀ كاركرد آنها در يك غزل از سعدي آزمايش شده است. نتايج پژوهش نشان مي دهد كه نظريۀ فضاهاي ذهني به رغم كارآمدي در تحليل مباحث فلسفي/ معنايي شعر همچون ابهام، ساختارهاي شرطي، واكاوي ابعاد ايدئولوژيك شخصيت‌هاي برساختۀ متن و نيز فراهم آوردن امكان بررسي پيوستار روايي شعر در قالب فضاهاي ذهني در برخي مواضع همچون ساختارهاي تمثيلي، كارايي لازم را در تحليل معنايي شعر دارا نيست و در چنين شرايطي، نظريۀ برگرفته از آن، يعني نظريۀ آميختگي مفهومي مي تواند خلأ كاربردي را پوشش دهد.