علم غيب امام از منظر آيات و روايات: بررسي و نقد ديدگاه ابوالفضل برقعي

ابوالفضل برقعي از افراد شاخص در جريان طالب تجديد نظر در عقايد شيعي است. وي با استناد به پاره‌اي از آيات قرآن، علم غيب ائمه (ع) را نفي مي‌كند. برقعي عقيده شيعه امروزين به علم غيب دانستن ائمه اهل بيت (ع) را باوري غاليانه و خارج از عقايد صحيح معرفي مي‌كند. بر اساس پژوهش صورت‌گرفته در بررسي آراي برقعي و سرمنشأ باورداشت‌هاي وي به روش توصيفي‌تحليلي، چنين به نظر مي‌رسد كه برقعي لازمه غيب‌داني پيامبران و امامان (ع) (غيرخداوند) را اتصال به منشأ علم غيب (خداوند) از طريق وحي مي‌داند. از آنجا كه وحي به معناي خاص آن نيز در انحصار انبياي الاهي است، غير ايشان، اعم از ائمه اهل بيت (ع) يا ساير اولياي الاهي، به علت نداشتن اين مجراي ارتباطي، از دست‌يافتن به علم غيب ناتوان‌اند. در اين پژوهش، ضمن تبيين مفهوم «غيب» بر هر آنچه از نظر زمان، مكان و امكان ادراك بر انسان پوشيده است، آيات و احاديث تفسيري مربوط به انحصار علم غيب بر خدا و نفي علم غيب از پيامبران (ع) مطرح، و برآيند كلي مضامين مربوط بررسي شد. همچنين، با توجه به تفاوت مفهومي «وحي» و «الهام» به راه‌هاي دست‌يابي به علم الاهي اشاره شد و يكسان‌انگاري غيب با دريافت وحي در معرض پرسش قرار گرفت و مشخص شد خداوند طرق ديگري همچون الهام را نيز براي دست‌يابي به غيب معرفي كرده است. اين طريق در انحصار انبيا (ع) نيست و ساير اولياي الاهي هم مي‌توانند از اين مجرا به علم غيب دست يابند. اخبار متعدد غيبي ائمه (ع) مندرج در منابع حديثي و تاريخي فريقين مؤيد اين نتيجه است