تحليل ساختاري پيشران هاي موثر بر وضعيت آينده رقابت پذيري شهري (مورد مطالعه: كلانشهر تهران)

مقدمه: رقابت‌پذيري شهري به‌عنوان رويكردي نوين در برنامه‌ريزي شهري مي‌كوشد با داشتن وجود نوعي از رقابت بين شهرها بر سر جذب سرمايه‌هاي مؤثر در توسعه و با تأكيد بر مزيت رقابتي، از منظري جديد به بحث توسعه شهري بپردازد.هدف پژوهش: هدف مقاله فوق ارائۀ تحليل اثرات ساختاري پيشران‌هاي مؤثر بر وضعيت آينده رقابت‌پذيري شهري در كلان‌شهر تهران است.روش‌شناسي تحقيق: پژوهش ازنظر هدف كاربردي، گردآوري اطلاعات از نوع مطالعات اسنادي در قالب تحليل محتوا و مصاحبه‌هاي تخصصي با 20 نفر از خبرگانو به‌صورت دلفي است. 43 پيشران مؤثر بر آينده وضعيت رقابت‌پذيري كلان‌شهر تهران در 7 بعد اقتصادي، نهادي، كالبدي- مكاني، زيست‌محيطي، فردي- انساني، اجتماعي- فرهنگي و فناوري و ارتباطات انتخاب‌شده كه با روش تحليل اثرات متقابل ساختاري در نرم‌افزار MICMAC پردازش‌شده است.قلمرو جغرافيايي پژوهش: كلان‌شهر تهران بر اساس نتايج سرشماري سال 1395، در محدوده مناطق 22 گانه 8679936 نفر جمعيت دارد كه در پهنه معادل 716 كيلومترمربع اسكان‌يافته‌اند.يافته‌ها و بحث: يافته‌هاي پژوهش حاكي از آن است كه از مجموع 1359 محرك قابل ارزيابي، 548 رابطه با عدد 2 داراي روابط اثرگذاري نسبتاً قوي است، بعلاوه 196 رابطه عدد 3 دارد و اين بدان معنا است كه روابط پيشران‌هاي كليدي بسيار زياد بوده و از تأثيرگذاري و تأثيرپذيري زيادي برخوردارند. نظام خوشه‌بندي پيشران‌ها حاكي از تمركز بر پيشران‌هاي مستقل است و در حدود 20 پيشران داراي ميزان تأثيرگذاري و تأثيرپذيري پاييني هستند.نتايج: نتايج نشان مي‌دهد كه از ميان 43 پيشران، 9 پيشران، كليدي‌ترين پيشران‌هاي مؤثر بر وضعيت آينده رقابت‌پذيري كلان‌شهر تهران شناخته‌شده است، به ترتيب: حكمروايي شهري، كيفيت دانشگاه‌ها و نهادهاي پژوهشي، دولت الكترونيك، فرم و تراكم شهري، ثبات اقتصادي، سيستم كاربست حمل‌ونقل هوشمند، ايجاد نوآوري از طريق تخصصي شدن اقتصاد منطقه، وجود كسب‌وكار دانش‌بنيان و نوآور، برنامه‌ريزي مديريت شهر و مديريت بازار محور شناسايي‌شده است، لذا بايستي اولويت‌دهي به اين پيش برنده‌هاي كليدي در تدوين راهبرد اصلي آينده رقابت‌پذيري كلان‌شهر تهران از طريق شالوده اسناد فرادست و محتوي طرح برنامه‌ريزي رقابت‌پذيري شهري فراهم آيد.