عنوان مقاله :
كيفيت دانه گندم نان آبي توليدي كشاورزان در اقليم گرم و خشك جنوب ايران در سالهاي زراعي 1400-1397
پديد آورندگان :
نقي پور ، فريبا سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي - مؤسسه تحقيقات اصلاح و تهيه نهال و بذر , اسماعيل زاده مقدم ، محسن سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي - مؤسسه تحقيقات اصلاح و تهيه نهال و بذر , سنجاني ، سارا سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي - مؤسسه تحقيقات اصلاح و تهيه نهال و بذر , نجفيان ، گودرز سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي - مؤسسه تحقيقات اصلاح و تهيه نهال و بذر , نجفي ميرك ، توحيد سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي - مؤسسه تحقيقات اصلاح و تهيه نهال و بذر , جاسمي ، شهريار سازمان تحقيقات، آموزش و ترويج كشاورزي - مؤسسه تحقيقات اصلاح و تهيه نهال و بذر
كليدواژه :
گندم آبي , وزن هزار دانه , درصد پروتئين دانه , شاخص سختي دانه , نقشه كيفيت گندم
چكيده فارسي :
كيفيت دانه گندم نه تنها ميزان بازدهي و توليد آرد را تحت تأثير قرار ميدهد بلكه سبب توليد فرآورده هايي با خصوصيات تكنولوژيكي و حسي مطلوبتر و ماندگاري بالاتر ميشود و موجب كاهش ضايعات و افزايش بهرهوري، بهبود كارايي زنجيره فرايند توليد از مزرعه تا سفره مي گردد. پژوهش حاضر به منظور ارزيابي وضعيت كيفيت دانه گندمهاي آبي توليدي زارعين در اقليم گرم و خشك جنوب كشور در سالهاي زراعي 1400-1397 اجرا شد. بدين منظور تعداد 642 نمونه دانه گندم از ده استان واقع در اين اقليم جمعآوري و خصوصيات فيزيكي دانه و ويژگيهاي كيفيت فيزيكي و شيميايي آرد حاصل براي هر رقم در هر استان مورد ارزيابي قرار گرفت. نتايج نشان داد كه استان فارس با 2.4±43.1 گرم و استان كهگيلويه و بويراحمد با 3.5±36.1 گرم بهترتيب بيشترين و كمترين وزن هزار دانه را به خود اختصاص دادند. رقم چمران 2 در استان فارس با 2.1±45.5 گرم بيشترين و در استان كهگيلويه و بويراحمد با 3.8±35.5 گرم كمترين وزن هزار دانه را داشت. علاوه بر اين نمونههاي گندم توليدي در استان هاي اين اقليم از نظر وزن هكتوليتر در گروه بسيار سنگين (ميانگين 0.8±80.2 كيلوگرم بر هكتوليتر) قرار گرفتند. از سوي ديگر بيشترين ميزان پروتئين دانه در نمونههاي گندم دو استان خوزستان و بوشهر (12.4 درصد) مشاهده شد و ميانگين ميزان پروتئين نمونههاي گندم در استان هاي اين اقليم در سه سال زراعي 0.3±12.1 درصد بود. استان فارس از بيشترين ميزان گلوتن مرطوب با 1.4±27.0 درصد نيز برخوردار بود. با ارزيابي سختي دانه نيز مشخص گرديدكه رقم مهرگان در استان بوشهر با 4.4±52.8 از بيشترين و در استان لرستان با 1.4±49.0 از كمترين شاخص سختي دانه برخوردار بود. بيشترين و كمترين شاخص سختي دانه، شاخص گلوتن و حجم رسوب زلني و ارتفاع رسوب SDS نيز بهترتيب در نمونههاي گندم استان خوزستان و كهگيلويه و بويراحمد مشاهده شد. درنهايت با توجه به كيفيت متنوع ارقام گندم نان آبي در كشور، كه بسيار متأثر از تنوع آب و هوايي و مديريت مزرعه ميباشد، پيشنهاد مي شود با توزيع يكنواخت و متعادل دانه گندم نان آبي با كيفيت بالاي توليدي در استان هاي اقليم گرم و خشك جنوب، از كيفيت مطلوب محصول اين استان ها براي بهبود فراوردههاي حاصل از گندم نان در ساير استانهاي كشور نيز بهره جست.
