ارزيابي آلودگي و تعيين منشأ احتمالي هيدروكربن هاي آروماتيك چند حلقه اي (PAHs) در غبار خيابان كلان شهر كرمانشاه

هيدروكربن هاي آروماتيك چندحلقه اي (PAHs) گروه بزرگي از آلاينده هاي آلي هستند كه از دو يا چند حلقه بنزني تشكيل شده اند. اين تركيبات به دليل خاصيت سرطان زايي و جهش زايي بالا در انسان توجه گسترده اي را به خود جلب كرده اند. در اين مطالعه به منظور ارزيابي آلودگي و تعيين منشأهاي احتمالي اين تركيبات، 21 نمونه غبار از كاربري اراضي مختلف در سطح كلانشهر كرمانشاه برداشت شد. نمونه ها پس از آماده سازي با استفاده از دستگاه كروماتوگرافي گازي طيف سنج جرمي (GC-MS) مورد بررسي قرار گرفتند. همچنين به منظور شناسايي دقيق تر منابع آلاينده از نسبت هاي ايزومري متنوع استفاده شد. نتايج نشان داد تمام 16 تركيب PAH كه از سوي آژانس حفاظت محيط زيست آمريكا (USEPA) به عنوان تركيبات خطرناك سرطانزا معرفي شده اند در غبار خياباني كلانشهر كرمانشاه وجود دارند. مقدار كل PAHها از 22.8 تا 2820.98 ميكروگرم بر كيلوگرم وزن خشك، با ميانگين غلظت 1140.79 ميكروگرم بر كيلوگرم متفاوت است. علاوه براين محدوده TEQ در نمونه هاي غبار خياباني كلانشهر كرمانشاه از 18.54 ميكروگرم بر كيلوگرم تا 196.64 ميكروگرم بر كيلوگرم است كه تفاوت غلظت و سميت اين تركيبات در نقاط مختلف شهر را نشان مي دهد. همچنين نتايج نشان مي دهد پتانسيل خطر سرطان زايي در بزرگسالان و كودكان از مسير تماس پوستي بيشتر از بلع مستقيم و تنفس است. به طور كلي با توجه به نسبتهاي ايزومري و تحليل مولفه اصلي، احتراق سوخت هاي فسيلي و محصولات نفتي و انتشار از وسايل نقليه و ترافيك مهمترين منبع PAHs در كلانشهر كرمانشاه است.