مقايسۀ تطبيقي غم غربت در شعر محمدرضا شبيبي و ميرزاده‌ي عشقي

غم غربت يا نوستالژي يكي از واژه‌هاي پركاربرد ادبيات است كه در فارسي معادل، دلتنگي و بازگشت به گذشته است. احساس تنهايي، ناتواني، نارضايتي از وضعيت جامعه، از مهمترين مؤلفه‌هاي آن هستند. به دليل شرايط مشابه سياسي – اجتماعي قرن بيستم در كشور ايران و عراق، بن‌مايه‌هاي مشتركي ميان مضامين ادبي آنها وجود دارد. محمدرضا شبيبي و ميرزاده عشقي؛ دو شاعر برجسته ايران و عراق، از بن‌مايه‌هاي همسوي فراواني در زمينه ادبيات نوستالژيك برخوردارند. در مقاله حاضر، با تكيه بر روش توصيفي – تحليلي و مكتب تطبيقي آمريكا، ابتدا به استخراج بن‌مايه‌هاي ادبيات نوستالژي پرداخته شد، سپس با مقايسة آنها برخي نتايج حاصل شد: هر دو شاعر وقتي تحقق ارزش‌هاي جامعه را به دليل نبود همراهان رفيق، ناممكن مي‌بينند، دچار ناكامي و مرگ‌انديشي شده و غم غربت به آنها دست مي‌دهد. از ديدگاه آنها بازگشت به گذشته تاريخي و جامعه آرماني، رمز بازيابي هويت كشور است. عشقي برخلاف شبيبي به فردايي اميدوار است كه صلح و دوستي همه جا را فرا مي‌گيرد و بساط ظلم و نفاق برچيده شود.