ارزيابي بيان نسبي برخي ژن‌هاي تحمل سرما در لاين‌هاي حاصل از تلاقي ارقام گندم زمستانه و بهاره تحت دوره‌هاي عادت‌دهي به دماي پايين

تنش دماي پايين يكي از انوع تنش‌هاي غير زيستي است كه به‌طور مستقيم رشد و عملكرد محصولات مهم كشاورزي از جمله گندم را در سراسر جهان تحت تاثير قرار مي‌هد. اين تحقيق به‌منظور بررسي ارتباط بين تنظيمات نموي با ميزان تحمل دماي پايين، تجمع پراكسيد هيدروژن (H2O2) و ميزان بيان ژن‌هاي رمزكننده آنزيم‌هاي آنتي‌اكسيداني در مراحل مختلف نموي در لاين‌هاي حاصل از تلاقي ارقام گندم نورستار و پيشتاز انجام شد. نتايج حاصل از ارزيابي LT50 نشان داد كه ژنوتيپ‌هاي زمستانه و بينابيني در دومين دوره عادت‌دهي به دماي پايين، مصادف با نقطه اشباع نياز بهاره‌سازي، به حداكثر ميزان تحمل دماي پايين دست يافته و با ورود به فاز زايشي در سومين دوره عادت‌دهي به دماي پايين ميزان تحمل دماي پايين كاهش يافت. ژنوتيپ‌هاي بهاره تحمل دماي پايين بسيار محدودي داشتند. بررسي ميزان بيان نسبي ژن TaVRT-1 نشان دهنده بيان بالا و دائمي آن در طول دوره‌هاي عادت‌دهي به دماي پايين در ژنوتيپ‌هاي بهاره بود. با اين وجود در ژنوتيپ‌هاي زمستانه و بينابيني، بيان نسبي اين ژن تنها پس از تكميل نياز بهاره‌سازي افزايش يافت. بيان ژن‌هاي رمز‌كننده آنزيم‌هاي آنتي‌اكسيداني در ژنوتيپ‌هاي زمستانه و بينابيني بيشتر از ژنوتيپ هاي بهاره بود و در دومين دوره عادت دهي به دماي پايين به بيشترين ميزان خود رسيد. با افزايش بيان ژن TaVRT-1 و كاهش بيان ژن‌هاي كد كننده آنزيم‌هاي آنتي‌اكسيداني ميزان تجمع H2O2 در سومين دوره عادت‌دهي به دماي پايين به بيشترين مقدار رسيد. محتوي H2O2 در ژنوتيپ هاي بهاره بيشتر از ژنوتيپ‌ها زمستانه و بينابيني بود. نتايج حاصل از اين تحقيق نشان داد كه ژنوتيپ هاي زمستانه و بينابيني با كاهش بيان ژن TaVRT-1 و متعاقباً افزايش طول مرحله رويشي و بيان ژن‌هاي رمز‌كننده آنزيم‌هاي آنتي اكسيداني خسارت ناشي از تنش اكسيداتيو القا شده توسط دماي پايين را تعديل نموده و سبب بهبود تحمل دماي پايين شدند.