تأثير متيل جاسمونات بر روي بيان ژن ts و تاكسول توليدي در ساقه گياه سرخدار (Taxus baccata)

گياهان دارويي منبع تامين بيش از ۲۵% كل داروهاي مصرفي دنيا را تشكيل مي‌دهند كه نقش ويژه‌اي را در تامين داروهاي ضد سرطاني ايفا مي‌كنند. يكي از مهم‌ترين اين داروها تاكسول است. منبع طبيعي اين ماده‌ي با ارزش گونه‌هاي جنس سرخدار (Taxus) است. توليد تاكسول در يك مسير پيچيده آنزيمي صورت مي‌گيرد كه تحت تاثير عوامل گوناگون مي‌باشد، بنابراين در اين مطالعه، شناسايي ميزان تاثير متيل جاسمونات در تغيير بيان ژن (ts)  Taxadiene synthaseو توليد تاكسول در گياه سرخدار، هدف‌گذاري شده است. در تحقيق حاضر، نمونه‌هاي گياهي با متيل‌جاسمونات در غلظت‌هاي متفاوت ۰، ۱۰۰، ۲۵۰ و ۵۰۰ ميكرومولار و دو زمان ۴۸ و ۷۲ ساعت تيمار شدند و در اين مدت در فيتوترون نگه‌داري شدند. سپس بيان ژن ts با روش Real Time CR اندازه‌گيري شد. ‌علاوه بر اين ميزان تاكسول توليدي نيز با تكنيك HPLC ارزيابي شد و اطلاعات به‌دست آمده مورد آناليز قرار گرفت. نتايج نشان داد كه بيشترين بيان ژن در تيمار 250 ميكرومولار متيل جاسمونات و در 72 ساعت و معادل 1/13 برابر گياه شاهد و كمترين ميزان بيان ژن با كمتر از 5 درصد گياه شاهد مربوط به تيمار 250 ميكرومولار و در 48 ساعت بود. داده‌هاي حاصل از كروماتوگرافي نشان داد كه بيشترين ميزان تاكسول در گياه تحت تيمار با غلظت ۵۰۰ ميكرومولار متيل‌جاسمونات و زمان ۷۲ ساعت به ميزان 0/307 ميلي‌گرم تاكسول بر گرم وزن خشك نمونه گياهي توليد شده است. همچنين تيمار 250 ميكرومولار متيل جاسمونات با 72 ساعت و توليد 08/۰ ميلي‌گرم تاكسول، كمترين بود. آزمون همبستگي پيرسون بيان داشت كه رابطه‌ي مشخصي بين بيان ژن و تاكسول توليدي وجود ندارد. اين امر به‌دليل اثرات پيچيده متيل جاسمونات بر روي بيان ژن و توليد تاكسول در بازه‌هاي زماني متفاوت مي‌باشد. علي‌رغم تلاش‌هاي فراوان صورت گرفته در زمينه‌ي شناخت مسير بيوسنتزي تاكسول، هنوز هم تصوير كاملاً روشن و دقيقي از آن در دسترس نمي‌باشد. به‌همين منظور بررسي ژن‌هاي دخيل در اين مسير بيوسنتزي حائز اهميت مي‌باشد.