مطالعه تنوع ژنتيكي و ساختار جمعيت در يك مجموعه از اكسشن هاي مختلف Triticume urartu با استفاده از نشانگرهاي بين ريزماهواره اي

تعيين تنوع ژنتيكي يك مرحله مهم و اساسي در برنامه‌هاي به‌نژادي محسوب مي‌شود. گونه وحشي T. urartu به‌عنوان دهنده ژنوم A به گندم‌هاي زراعي، به واسطه دارا بودن تنوع اللي غني از نظر صفات مهمي از جمله ويژگي هاي زراعي، كيفيت پروتئين و تحمل به تنش‌هاي زنده، منبع ژنتيكي ارزشمندي براي اصلاح گندم مي باشد. در اين مطالعه، تنوع ژنتيكي و ساختار جمعيت در ۸۵ اكسشن مختلف T. urartu جمع آوري شده از مناطق مختلف جغرافيايي ايران با استفاده از نشانگرهاي ISSR مورد بررسي قرار گرفت. تعداد ۱۶ آغازگر ISSR در مجموع ۱۶۴ باند را تكثير نمودند كه همگي آنها چندشكل بودند. متوسط شاخص محتواي اطلاعات چندشكل (PIC) و شاخص نشانگر (MI)  بترتيب 44/0  و 53/4 به دست آمد كه بيانگر قدرت تفكيك بالاي آغازگرهاي مورد استفاده بود. دندروگرام حاصل از تجزيه كلاستر به روش NJ و بر اساس ضريب عدم تشابه جاكارد تمام ۸۵ اكسشن مختلف را در دو گروه اصلي طبقه‌بندي نمود كه اين طبقه بندي با نتايج تجزيه ساختار جمعيت با استفاده از نرم افزار STRUCTURE مطابقت داشت. تجزيه واريانس مولكولي (AMOVA) نشان داد كه سهم بالايي (96درصد) از تنوع كل مربوط به تنوع درون جمعيت ها بوده و سهم تنوع بين گروه ها بسيار كمتر (4درصد) مي باشد. بر اساس شاخص‌هاي تنوع مانند تعداد الل موثر (Ne) شاخص شانون (I) و شاخص تنوع  Nei(He) تنوع نسبتاً برابري در داخل جمعيت‌هاي مورد مطالعه مشاهده شد. اين نتايج نشان داد مقدار قابل توجهي از تنوع ژنتيكي در بين اكسشن هاي مورد مطالعه وجود دارد كه اين يافته ضرورت حفاظت از اين ذخاير ژنتيكي ارزشمند و همچنين پتانسيل قابل توجه خويشاوندان وحشي گندم را براي استفاده در برنامه‌هاي به‌نژادي يادآور مي‌شود.  اين نتايج همچنين بيانگر كارايي نشانگرهاي ISSR به‌عنوان تكنيكي قابل اعتماد و كارآمد در بررسي تنوع و مطالعات انگشت نگاري مي‌باشد.