ارزيابي اثر روش‌هاي مختلف خشك كردن بر برخي صفات فيتوشيميايي گياه چوچاق (Eryngium caeruleum Trautv.)

فرآيند پس از برداشت گياهان دارويي مانند خشك كردن، اهميت زيادي در چرخه توليد اين گياهان دارد. جهت ارزيابي اثر روش‏هاي مختلف خشك كردن بر روي برخي صفات فيتوشيميايي گياه دارويي چوچاق، اين مطالعه در ارديبهشت 1399 در قالب طرح كاملا تصادفي در سه تكرار انجام شد. گياه چوچاق از باغات شهرستان نور در مرحله رويشي جمع آوري گرديد. تيمارهاي اين مطالعه شامل خشك كردن در سايه اتاق با دماي حدود 3±25 درجه سانتي‎گراد و تهويه مناسب، آفتاب، آون در دماي 45 درجه سانتي‎گراد، آون در دماي 55 درجه سانتي‎گراد، آون در دماي 65 درجه سانتي‎گراد، آون خلأ در دماي 45 درجه سانتي گراد، آون خلأ در دماي 55 درجه سانتي گراد، آون خلأ در دماي 65 درجه سانتي گراد، مايكروويو با توان 200 وات، مايكروويو با توان 500 وات و مايكروويو با توان 800 وات و همچنين گياه تازه (تر) بودند. صفات ميزان رطوبت بر مبناي وزن تر و خشك، زمان و سرعت خشك شدن، ميزان اسيد آسكوربيك، ميزان پروتئين، ميزان كربوهيدرات كل، ميزان فنول و فلاونوئيد كل و فعاليت آنتي‏اكسيداني مورد سنجش قرار رفت. نتايج نشان داد كه روش‏هاي مختلف خشك كردن بر صفات فيتوشيميايي تاثير معني­داري داشته­اند. كمترين زمان و بيشترين سرعت جهت خشك شدن نمونه‏هاي گياهي مربوط به مايكروويو 800 وات بود. بيشترين مقدار اسيد آسكوربيك (385/72 ميكروگرم بر ميلي‏گرم)، پروتئين (19/72 درصد)، فنول كل (147/19 ميلي‏گرم گاليك اسيد بر گرم ماده خشك)، فلاونوئيد كل (50/96 ميلي‏گرم كوئرستين بر گرم ماده خشك) و نيز فعاليت آنتي‏اكسيداني (76/02 درصد) در گياه تازه و پس از آن در تيمار خشك كردن با آون در دماي 55 درجه سانتي‏گراد مشاهده شد. بطور كلي اين مطالعه نشان داد كه بيشترين تركيبات فيتوشيميايي در گياه تازه چوچاق يافت مي شود و در صورت ضرورت نگهداري، خشك كردن گياه در آون با دماي 55 درجه سانتي‏گراد توصيه مي شود.