ترسيب كربن و پتانسيل گرمايش جهاني مزارع گندم آبي و ديم در مناطق نيمه‌خشك (مطالعه موردي: شهرستان شيروان)

به منظور ارزيابي توانايي بالقوه ترسيب كربن اندام هوايي و ريشه و نيز پتانسيل گرمايش جهاني ارقام آبي و ديم گندم، آزمايشي در سال زراعي 1400-1399 در استان خراسان شمالي، شهرستان شيروان اجرا شد. بدين منظور نمونه‌برداري به روش تصادفي سيستماتيك در 30 مزرعه از عمق 30-0 سانتيمتري خاك انجام شد و مقدار نهاده هاي مصرفي از طريق پرسش نامه چهره به چهره به دست آمد. نتايج به دست آمده نشان داد ارقام آبي نسبت به ارقام ديم از ضريب تبديل اندام هوايي بالاتري برخوردار بودند و رقم پيشگام با ميانگين 49/68 درصد بيشترين مقدار ضريب تبديل اندام هوايي را داشت. مقايسه توان ترسيب اندام هوايي ارقام گندم آبي نشان داد رقم ميهن با ميانگين 3398/70 كيلوگرم در هكتار بيشترين مجموع توان ترسيب كربن را داشت و رقم حيدري با توان ترسيب 2329/30 كيلوگرم در هكتار كمترين مجموع توان ترسيب كربن را از خود نشان داد. در بين ارقام ديم نيز رقم باران با ميانگين 1425/2 كيلوگرم در هكتار در مقايسه با رقم آذر 2 با ميانگين 512/60 از ترسيب كربن بالاتري برخوردار بود. بررسي انتشار گاز هاي گلخانه اي نشان داد CO2، N2O و CH4 توليد شده در مزارع گندم آبي و مزارع گندم ديم به ترتيب 1212/975 و 651/33 كيلوگرم در هكتار بود و پتانسيل گرمايش جهاني براي يك هكتار گندم آبي و يك هكتار گندم ديم به ترتيب برابر 2875/621 و 919/263 كيلوگرم معادل CO2 بدست آمد. بر اساس نتايج اين پژوهش كشت رقم ميهن (آبي) و رقم باران (ديم) در بوم نظام هاي زراعي شهرستان شيروان باعث افزايش توان ترسيب كربن و كاهش انتشار CO2 خواهد شد.