ماهيت شناسي هوش در فلسفه صدرايي با نگاه به مسئله هوش در روانشناسي

مسئله هوش يكي از مسائل اساسي پيش‌روي بشر بوده و از معدود مسائلي است كه در تمام ساحاتي كه بشر در مقابل خود مي ‌بيند؛ اعم از زمينه‌ هاي گوناگون علمي، صنايع، تدابير زندگي فردي و اجتماعي نقش اساسي ايفا مي ‌كند. هوش را به صورت كلي مجموعه‌ اي از استعدادها و توانمندي ‌هاي عموميِ گوناگوني مي ‌دانند كه شامل يادگيري و درك امور، هماهنگي و سازش با محيط، بهره‌ برداري از تجربيات گذشته، تجزيه و تحليل، به كار بردن قضاوت و استدلال صحيح و پيدا كردن راه حل منطقي در مواجهه با موقعيت ‌ها و مسائل مختلف مي‌ شود. با اين حال تاكنون ماهيت واقعي هوش توسط دانشمندان معرفي نشده و صرفا به تعريف كاركرد و انواع آن بسنده كرده ‌اند. قوه واهمه در فلسفه صدرايي «عقل منزل» است. واهمه جانشين عقل در نسبت با ماده و خيال است و معاني و كليات را در اضافه به جزئيات و مصاديق ادراك مي ‌كند. با دقت در نظام صدرايي؛ مي‌توان ادعا كرد كه قوه واهمه مطرح در حكمت متعاليه با هوش قرابت دارد و مي‌توان آن ها را در نسبت با يكديگر تحليل كرد.