تحليل و نقد نظريه سهروردي در علم النفس

دراين مقاله سعي شده است نظريه‌ علم النفس سهروردي تحليل و نقد گردد. سهروردي در تبيين علم النفس، بسيارتلاش نموده است. ايشان نخستين كسي بود كه از اصطلاح علم حضوري استفاده كرده و آن را به ساير اقسام و مراتب معرفت نيز تسري داده است و در مورد ماهيت نفس از اين مبناي خود سود برده است. وي در اين مسير به درستي حركت نمود و راه خود را از حكمت مشاء، كه بدن را فرع برنفس دانسته و بين آن دو تباين قائل بودند، جدا كرده است. اما در نظام نوري ايشان، اين ثنويت همچنان باقي است؛ اگرچه از شدت آن كاسته شد، به همين دليل شيخ اشراق به روح بخاري قائل شد تا آن دو را از طريق روح بخاري به هم پيوند دهد. به حسب اين دوگانگي، نفس متمايز از بدن است؛ جوهري مجرد و نوراني كه نفس است و جوهري مادي و ظلماني كه همان بدن است. امر روشن اينكه، اگرچه شيخ اشراق از تباين نفس و بدن در فلسفه مشائي فاصله گرفته وهمه‌ صفات و احكام بدن را تجليات و افاضات نفس و صفات آن برشمرده، اما توفيق تبيين فلسفي آن را پيدا نكرده است. ايشان در تبيين فلسفي رابطه‌ نفس و بدن توفيقات بسياري داشته، هرچند هيچ فيلسوفي مطلق و مصون از خطا نيست