طراحي و آزمون الگوي مناسب مسكن اجتماعي؛ مبتني بر نظريه حق به شهر (مطالعه موردي شهر شيراز)

ﻣﺴﮑﻦ ﺟﺰء ﺑﻨﯿﺎدﯾﻦﺗﺮﯾﻦ ﻧﯿﺎزﻫﺎي اﻧﺴﺎن اﺳﺖ اﻣﺎ ﻧﺒﺎﯾﺪ ﺻﺮﻓﺎ از ﻟﺤﺎظ ﮐﺎﻟﺒﺪي و ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﺳـﺮﭘﻨﺎﻫﯽ ﺑـﺮاي ﺑﺸـﺮ در ﻧﻈـﺮ ﮔﺮﻓﺘﻪ ﺷﻮد، اﯾﻦ ﻧﯿﺎز ﺟﺎﯾﮕﺎﻫﯽ ﺑﺮاي رﺷﺪ اﻧﺴﺎن از اﺑﻌﺎد ﻓﯿﺰﯾﮑﯽ و روﺣﯽ-رواﻧﯽ اﺳﺖ، ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﻣﺴﮑﻦ ﭘـﺲ از آﻧﮑـﻪ ﻧﯿـﺎز اﻧﺴﺎن ﺑﺮاي ﭘﻮﺷﺶ را ﭘﺎﺳﺦ ﮔﻔﺖ ﺑﺎﯾﺪ ﭘﺎﺳﺨﮕﻮي ﻧﯿﺎز وي ﺑﻪ رﺷﺪ و ﺗﻌﺎﻟﯽ ارزش ﻫﺎي اﻧﺴﺎﻧﯽ و ﺑﺮﻗﺮاري ارﺗﺒﺎط ﻣـﻮﺛﺮ ﺑـﺎ ﺟﺎﻣﻌﻪ اﻃﺮاف ﺧﻮد ﺑﺎﺷﺪ و در ﻋﺮﺻﻪ ﺗﻌﺎﻣﻼت اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻫﻢ ﻧﯿﺎز ﻫﺎي ﺳـﺎﮐﻨﯿﻦ را ﺑﺮﻃـﺮف ﮐﻨﺪ.ﺑـﻪ ﻫﻤـﯿﻦ ﻣﻨﻈـﻮر ﺗـﺎﻣﯿﻦ ﻣﺴﮑﻦ ﻣﻨﺎﺳﺐ و اﺳﺘﺎﻧﺪارد ﺑﺮاي اﻗﺸﺎر ﮐﻢ درآﻣﺪ ﺟﺰو ﻣﻬﻢﺗـﺮﯾﻦ ﺑﺨـﺶ ﺗﻮﺳـﻌﻪﺑﺨﺶ ﻣﺴـﮑﻦ در ﻫـﺮ ﺟﺎﻣﻌـﻪاي ﻗﻠﻤـﺪاد ﻣﯽﺷﻮد، ﺗﻔﮑﺮ ﺣﺎﮐﻢ ﺑﺮ اﯾﻦ ﭘﮋوﻫﺶ ﻣﺒﺘﻨﯽ ﺑﺮ ﻧﻈﺮﯾﻪ ﺣﻖ ﺑﻪ ﺷـﻬﺮ اﺳـﺖ ﺑـﺎ ﺗﻤﺮﮐـﺰ ﺑـﺮ اﯾـﻦ ﻣﻮﺿـﻮع ﮐـﻪ ﻋﻠـﯽ رﻏـﻢ ﺗﻼشﻫﺎي دوﻟﺖﻫﺎ در ﺗﺎﻣﯿﻦ ﻣﺴﮑﻦ ﻗﺎﺑﻞ اﺳﺘﻄﺎﻋﺖ ﺑﺮاي اﻗﺸﺎر ﮐﻢ درآﻣﺪ در اﯾﺮان در ﺳﯿﺎﺳﺖ وﺳﯿﻌﯽ ﭼﻮن ﻣﺴﮑﻦ ﻣﻬﺮ، ﻫﻤﭽﻨﺎن ﮔﺮوهﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﻓﺮودﺳﺖ ﺟﺎﻣﻌﻪ از ﻋﻮاﯾﺪ اﯾﻦ دﺳﺘﻪ از ﺳﯿﺎﺳﺖﻫﺎي ﻣﺴﮑﻦ ﺑﯽﺑﻬﺮه ﻣﺎﻧﺪهاﻧﺪ.ﺑﻨﺎﺑﺮاﯾﻦ ﺿـﺮوري اﺳﺖ ﻣﻌﯿﺎرﻫﺎﯾﯽ ﮐﻪ ﻫﺮ ﺳﯿﺎﺳﺖ ﻣﺴﮑﻦ را در ﺗﺎﻣﯿﻦ ﺣﻖ ﮔﺮوهﻫﺎي اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﮐﻢ درآﻣﺪ و ﻓﻘﯿﺮ ﺟﺎﻣﻌﻪ را ﻣـﻮرد ﺗﻮﺟـﻪ ﻗـﺮار دﻫﺪ ﻣﻮرد ﺑﺮرﺳﯽ و ارزﯾﺎﺑﯽ ﻗﺮار ﮔﯿﺮد.روش ﭘﮋوﻫﺶ در اﯾﻦ ﻣﻘﺎﻟﻪ از ﻧﻮع ﮐﻤّﯽ و ﻓﺮآﯾﻨﺪ ﺗﻮﺻﯿﻔﯽ - ﺗﺤﻠﯿﻠﯽ اﺳـﺖ.ﻣﺤﺪوده ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ﺷﻬﺮ ﺷﯿﺮاز اﺳﺖ و ﺟﺎﻣﻌﻪ آﻣﺎري ﭘﮋوﻫﺶ ﮐﺎرﺷﻨﺎﺳﺎن ﺷﻬﺮ ﺷﯿﺮاز ﮐﻪ ﺗﻌﺪاد ﻧﻤﻮﻧﻪ ﮔﯿﺮي ﺑـﻪ روش ﺗﺼـﺎدﻓﯽ ﺳـﺎده 182 ﻧﻔﺮ از ﻃﺮﯾﻖ ﻓﺮﻣﻮل ﮐﻮﮐﺮان ﻣﻮرد ﭘﺮﺳﺸﮕﺮي ﻗﺮار ﮔﺮﻓﺖ. اﺑﺰار ﺟﻤﻊآوري دادهﻫﺎ از ﻃﺮﯾﻖ ﭘﺮﺳﺸﻨﺎﻣﻪ و روش ﺗﺤﻠﯿﻞ دادهﻫﺎ ﺑﺮﭘﺎﯾﻪ ﻣﺪل ﺗﺤﻠﯿﻞ ﻣﻌﺎدﻻت ﺳﺎﺧﺘﺎري و از ﻃﺮﯾﻖ ﻧﺮم اﻓﺰار Amos اﻧﺠﺎم ﮔﺮﻓﺖ.ﻧﺘﺎﯾﺞ ﭘـﮋوﻫﺶ ﺑﯿـﺎﻧﮕﺮ آن اﺳـﺖ ﮐﻪ ﺣﻖ ﻣﺸﺎرﮐﺖ ﺷﻬﺮي، ﺣﻖ ﺗﺨﺼﯿﺺ ﻓﻀﺎ، دﺳﺘﺮﺳﯽ ﻓﻀﺎﯾﯽ، ﺣﺎﮐﻤﯿﺖ ﺷﻬﺮي، ﺷﻤﻮل اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ، ﺗﻨـﻮع و ﺳـﺮزﻧﺪﮔﯽ از ﻣﻮﻟﻔﻪﻫﺎي اﺻﻠﯽ اﻟﮕﻮي ﻣﻨﺎﺳﺐ ﻣﺴﮑﻦ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺑﺎ روﯾﮑﺮد ﺣﻖ ﺑﻪ ﺷﻬﺮ اﺳﺖ ﮐﻪ ﻣﻮﻟﻔﻪ ﺣﺎﮐﻤﯿﺖ ﺷﻬﺮي ﺑﺎ ﻣﯿﺰان 0/478 و ﻣﻮﻟﻔﻪ ﺷﻤﻮل اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺑﺎ ﻣﯿﺰان 0/491و ﻣﻮﻟﻔﻪ ﺗﻨﻮع و ﺳﺮزﻧﺪﮔﯽ ﺑﺎ ﻣﯿﺰان 0/543 ﺑﺮ ﻣﺴﮑﻦ اﺟﺘﻤﺎﻋﯽ ﺗﺎﺛﯿﺮ ﮔﺬارﻧﺪ.