بررسي كارآمدي مصرف نيتروژن گياه در تناوب‌هاي مختلف زراعي

نيتروژن يك نقش مهم و حياتي در توليد غذا براي انسان و دام دارد و مديريت نيتروژن در توليد غذا ضروري است. اين پژوهش به منظور بهره‌گيري از مجموعه اقدامات زراعي مطلوب و با هدف بهبود كارآمدي مصرف نيتروژن طي دو سال زراعي 98-1397 و 99-1398 در مزرعه‌اي در دشت كرات تايباد اجرا شد. در اين تحقيق عامل تناوب زراعي در چهار سطح آيش‌ـ‌گندم، منداب‌ـ‌گندم، ماش‌ـ‌گندم و ذرت‌ـ‌گندم و عامل كود نيتروژن در سه مقدار 360، 180 و صفر كيلوگرم در هكتار كود اوره به‌صورت فاكتوريل در قالب طرح بلوك‌هاي كامل تصادفي اجرا شد. نتايج نشان داد كه تناوب زراعي و كود نيتروژن به‌طور معني‌داري بر محتواي نيتروژن گياه، شاخص برداشت و كارايي نيتروژن موثر بود. همچنين تيمار منداب-گندم و ماش-گندم بدون مصرف كود نيتروژن به‌ترتيب بهترين كارايي جذب و كارايي زراعي نيتروژن را از خود نشان دادند. همچنين مقدار كارايي جذب و كارايي زراعي در همه تناوب‌هاي زراعي به‌جز ذرت-گندم در سال دوم نسبت به سال اول بهبود يافت. افزايش حاصلخيزي خاك ناشي از افزايش كربن و نيتروژن آلي و كاهش تلفات آن مهم‌ترين دلايل بهبود كارايي نيتروژن بودند. نتايج به وضوح نشان داد كه با وجود افزايش حاصلخيزي خاك ناشي از تناوب زراعي، تامين كود نيتروژن ضروري است، در غير اين صورت باعث كاهش محتواي نيتروژن گياه و شاخص برداشت نيتروژن خواهد شد.