تجزيه و تحليل اگرواكولوژيك بوم‌نظام‌هاي‌ زراعي چغندرقند (Beta vulgaris L.) در منطقه تربت حيدريه

اين مطالعه با هدف دستيابي به يك تحليل اگرواكولوژيك از بوم‌نظام‌هاي چغندرقند در مقياس محلي طراحي و اجرا شد. بدين منظور مجموعه‌اي از مهم‌ترين شاخص‌هاي اگرواكولوژيك بوم‌نظام‌هاي كشت چغندرقند در منطقه تربت حيدريه، در بازه زماني سال 1380 تا 1395 مورد بررسي قرار گرفت. نتايج حاصل از پژوهش نشان داد كه عملكرد چغندرقند در بازه زماني سال‌هاي 1380 تا 1395، 59 درصد افزايش پيدا كرده است. درحالي كه سطح زيركشت چغندرقند روندي كاهشي داشت. محاسبه‌ي عملكرد پتانسيل با دو روش فائو و فائو تغييريافته نشان داد كه ميزان عملكرد پتانسيل در طول دوره‌ي مطالعه در منطقه تقريبا ثابت بود. ميزان خلا عملكرد در بوم‌نظام مورد مطالعه درحالي كاهش يافته كه بررسي ضريب عملكرد منطقه‌اي نشان داد كه ارتقاي سيستم مديريتي منجر به بهبود عملكرد واقعي و درنتيجه كاهش خلا عملكرد گرديده است. در طي سال‌هاي مورد مطالعه، ميزان فشرده‌سازي افزايش و ثبات عملكرد كاهش يافته‌است. كاهش ثبات عملكرد نشان‌دهنده‌ي عدم وجود پايداري در بوم‌نظام مورد مطالعه بود. با توجه به اهميت كارايي مصرف نيتروژن بر پايداري بوم‌نظام‌هاي كشاورزي، نتايج نشان داد كه ميزان كارايي جذب، كارايي استفاده و كارايي مصرف نيتروژن در طي سال‌هاي مورد مطالعه در منطقه كاهش يافته‌است. بر اين اساس به نظر مي‌رسد، پايين بودن كارايي مصرف نيتروژن و روند كاهشي آن عامل اصلي افزايش مصرف نيتروژن، افزايش فشرده‌سازي و كاهش ثبات در بوم‌نظام مورد مطالعه مي‌باشد. از اين‌رو برنامه‌ريزي و تغيير شيوه‌ي مديريتي با تمركز بر افزايش كارايي مصرف نيتروژن مي‌تواند به‌عنوان اولين گام در جهت حركت به سمت افزايش پايداري در بوم‌نظام‌هاي كشت چغندرقند در منطقه مورد مطالعه پيشنهاد گردد.