تاثير نانوسيليكون و باكتري‌هاي محرك رشد بر زيست‌توده، گره‌زايي و برخي صفات فيزيولوژيك خلر (Lathyrus sativus L.)

خلر يك گياه فراموش شده است كه توليد آن در كشاورزي پايدار اهميت دارد. از اين‌رو به‌منظور بررسي تاثير نانوسيليكون و باكتري‌هاي محرك رشد بر زيست‌توده، گره‌زايي و برخي صفات فيزيولوژيك خلر، آزمايشي به‌‌صورت فاكتوريل در قالب طرح پايه بلوك‌ كامل تصادفي در سه تكرار در مزرعه تحقيقاتي دانشكده كشاورزي و منابع طبيعي دانشگاه محقق اردبيلي در سال 1400 اجرا شد. فاكتورهاي آزمايشي شامل كاربرد كودهاي زيستي در چهار سطح (عدم تلقيح به‌عنوان شاهد، تلقيح بذر با آزوسپريليوم، سودوموناس، كاربرد توام آزوسپريليوم و سودوموناس) و محلول‌پاشي نانوسيليكون در چهار سطح (محلول‌پاشي با آب به‌عنوان شاهد و محلول‌پاشي 25، 50 و 75 ميلي‌گرم در ليتر نانوسيليكون) بود. نتايج نشان داد كه كاربرد توام آزوسپريليوم و سودوموناس و محلول‌پاشي 75 ميلي‌گرم در ليتر نانوسيليكون وزن و حجم ريشه (به‌ترتيب 40.4 و 41.9%)، تعداد گره‌هاي فعال (81.25%)، درصد گره‌هاي فعال (33.2%)، وزن خشك گره (37.4%)، شاخص كلروفيل (46%)، محتواي نسبي آب (46.3%)، هدايت روزنه‌اي (34.6%) و عملكرد كوانتومي (34.1%) را نسبت به شرايط عدم كاربرد باكتري‌هاي محرك رشد و نانوسيليكون، افزايش داد. همچنين بيش‌ترين درصد پروتئين برگ و ساقه (23.4 و 12.7%) و زيست‌توده كل (34.7%) در كاربرد توام آزوسپريليوم با سودوموناس و محلول‌پاشي 75 ميلي‌گرم در ليتر نانوسيليكون نسبت به شرايط عدم كاربرد باكتري‌هاي محرك رشد و نانوسيليكون به‌دست آمد. به‌نظر مي‌رسد كاربرد باكتري‌هاي محرك رشد و نانوسيليكون مي‌تواند زيست‌توده كل خلر را به‌واسطه گره‌زايي و بهبود صفات فيزيولوژيكي افزايش دهد.