زمينه‌هاي پيدايش ترجمه جعلي و شبه‌ترجمه در فارسي معاصر

جستار پيش‌رو بر آن است تا با واكاوي ترجمه‌هاي جعلي و شبه‌ترجمه‌هاي معاصر، مهم‌ترين دلايل پيدايش اين آثار را در زبان فارسي روشن كند. پيدايش اين گونه آثار نه به شكل تأليف، بلكه با نقاب ترجمه در زبان فارسي، ما را بر آن داشت تا با روش اسنادي، اين متن‌ها را با توجه به عامل برون‌متني بافت و با رويكرد توصيفي و مقصد-محورِ توري (Toury, 1995) بررسي ‌كنيم. بررسي چرايي عرضه اين آثار نشان مي‌دهد گذر از سد مميزي و تيغ سانسور در زمانه‌هاي مختلف به ‌ويژه پيش از انقلاب، از جمله مهم‌ترين دلايل پيدايش اين آثار بوده‌است. چراكه معمولاً آستانه تحمل حكومت‌ها در انتشار ديدگاه‌هاي ناهمخوان و نقدهاي تند يا انتشار مطالبي براي برانگيختن مخاطب به انجام كنش سياسي، به ويژه اگر در پيوند با فرهنگ و جغرافيايي ديگر و براي مخاطبي ديگر باشد -و از رهگذر ترجمه به فرهنگ مقصد راه يابد - بالاتر است. همچنين، عامل مؤثر ديگر در پديد آمدن ترجمه‌هاي جعلي و شبه‌ترجمه جايگاه كانوني ترجمه در نظام ادبي فارسي در دوره معاصر و به دنبال آن جذب مخاطب بيشتر و در نتيجه كسب درآمد اقتصادي بالاتر بوده‌است. از ديگر دلايل خلق اين آثار آفرينش، شخصيت (پرسوناژ) جايگزين براي نويسنده،‌ ستايش يا بدگويي از چهره‌ها و گروه‌هاي سياسي،‌ تغيير اسلوب در نويسندگي يا سرايش شعر،‌ بيم از ناكامي در مسير فعاليت ادبي و محدوديت در شخصيت‌پردازي در برخي گونه‌هاي ادبي فارسي را مي‌توان نام برد.