بهينه‌سازي و القاي ژنتيكي ريشه‌هاي موئين گياه دارويي كلوس (Kelussia odoratissima Mozaff)

كلوس (Kelussia odoratissima Mozaff) يكي از گياهان دارويي، ادويه اي و معطر انحصاري ايران است كه در نقاط محدودي در كشور ميرويد. با توجه به اهميت تركيبات داروئي آن در طب سنتي، برداشت بيرويه، كلوس را در معرض انقراض قرار داده است. از اينرو، براي جلوگيري از انقراض كلوس، ميتوان از كشت بافت گياهي در جهت توليد تركيبات مفيد و متابوليت هاي ثانويه استفاده نمود. كشت ريشه موئين يك سيستم كارآمد براي توليد تركيبات داروئي و متابوليت ثانويه ارزشمند در گياهان است. به همين منظور، براي بررسي اثر فاكتورهاي مختلف بر روي القاء و توليد ريشه موئين در گياه كلوس، از دو سويه بيماريزاي Agrobacterium rhizogenes (A4 و ATCC15834)، دو ريزنمونه (لپه و زيرلپه)، سه سطح استوسرينگون (a1=0، a2=50، a3=100 ميكرومولار) و سه سطح گلوگز (b1=صفر، b2=0/5%، b3=1%) به صورت آزمايش فاكتوريل بر پايه طرح كاملا تصادفي با سه تكرار استفاده شد. نتايج نشان داد كه هر دو سويه اگروباكتريوم توانستند سبب القاء ريشه موئين در گياه كلوس شوند. همچنين سويه اگروباكتريوم ATCC15834 در محيط كشت MS پايه با µM 100 استوسرينگون در حضور 0/5% گلوكز بالاترين كارايي را در توليد ريشه هاي موئين در ريزنمونههاي لپه داشت و كمترين ميزان توليد ريشه موئين در سويه اگروباكتريوم A4 در محيط كشت MS پايه بدون استوسرينگون و گلوكز در هر دو ريزنمونه مشاهده شد. صحت القاء ريشه ها توسط A. rizhogenes به كمك PCR و آغازگرهاي اختصاصي ژن rolC نيز تاييد شد. نتايج اين تحقيق براي اولين بار نشان داد كه القاء ريشه موئين در ريزنمونههاي كلوس امكان پذير است .