شناسايي و اولويت‌بندي مخاطرات شبكه ‫هاي حمل و نقل ريلي شهري با تاكيد بر تاب‌آوري (نمونه موردي: مترو تهران)

زمينه و هدف: شبكه حمل و نقل ريلي شهري به دليل شرايط خاص خود همواره در معرض ريسك قرار دارد. موارد زيادي نشانگر وجود عوامل تهديدكننده و خطرزا براي جوامع انساني در سيستم‫هاي حمل و نقل ريلي شهري مي‫باشد. لذا اين پژوهش با هدف شناسايي و اولويت‌بندي مخاطرات شبكه هاي حمل و نقل ريلي شهري در راستاي افزايش تاب‌آوري انجام گرفت. روش كار: روش تحقيق به صورت توصيفي- تحليلي و از نوع كاربردي بود. جامعه آماري اين مقاله شامل كاركنان مترو تهران در ايستگاه امام خميني بود. در اين مقاله حجم نمونه به صورت سيستماتيك و هدفمند انتخاب شد كه شامل 24 نفر از كاركنان و مديران ايستگاه امام خميني تهران بود. براي طبقه بندي مخاطرات سيستم حمل و نقل ريلي شهري تهران ابتدا مخاطرات شناسايي و علت و پيامدهاي تعيين و ســـپس اولويت بندي مخاطرات با اســتفاده از روش فرآيند تحليل سلسله مراتبي (AHP) انجام گرفت. يافته‌ها: نتايج مطالعه مشخص نمود كه 22 مخاطره در سيستم حمل ونقل شهري تهران وجود دارد. نتايج حاصل از بكارگيري فرايند تحليل سلسه مراتبي در اولويت بندي مخاطرات شناسائي شده نشان داد كه خطر سيل، نشتي و آبگرفتگي، زلزله، فعاليت هاي خرابكارانه و تروريستي به ترتيب از جمله مخاطرات با اولويت هاي مهم در شبكه حمل و نقل ريلي شهر تهران بودند.  هم‌چنين حرارت در پست‌هاي برق، سيستم فاضلاب ايستگاه و وجود گازهاي شيميايي و نامطبوع از جمله مواردي بود كه داراي كمترين مخاطرات در محدوده مطالعاتي بودند. نتيجه‌گيري: نتايج مشخص نمود كه سيستم حمل و نقل شهري تهران در ايستگاه مورد مطالعه داراي خطرات بالقوه بود. لذا بر اساس خطرهاي شناسايي شده مي‌توان اقداماتي همچون پايش وضعيت رفتار سازه تونل و خطوط ريلي و داده كاوي اطلاعات، استفاده از تجهيزات اطفاء حريق، تكميل سامانه هشدار سريع (در تعامل با سازمان بحران شهري) و تدوين دستورالعمل تاب آوري در برابر شرايط اضطراري را انجام داد.