مفهوم «ارزش» و مباني سنجش آن در بافت‌هاي روستايي

بيان مسئله: سرزمين ايران داراي بافت‌هاي با ارزش روستايي فراواني است. پرداختن به موضوع «ارزش» در خصوص بافت‌هاي روستايي امروزه بسيار داراي اهميت است. تنوع اين بافت‌ها و پراكندگي آنها بر مبناي تنوع زيستي، موقعيت طبيعي و خصوصيات فرهنگي، اذهان را بر آن داشته است تا با استمداد از آموزه‌هاي محيطي، نسبت به شناسايي ارزش‌هاي آنها همت بگمارند. با توجه به محدوديت‌هاي ناشي از كمبود اعتبارات و ضرورت ايجاد فرصت‌هاي برابر در خصوص بهسازي روستاها، متوليان ناگزير از تدوين معيارها و شاخص‌هاي مناسب تعيين ارزش و ارزيابي نمونه‌ها برمبناي آنها هستند تا به نمونه‌هاي مناسبي دست يابند كه به‌صورت الگويي شايسته و فراگير نسبت به همتايان خود، مطرح باشند. اصلي‌ترين پرسش تحقيق، سؤال از چيستي مفهوم «ارزش» و تعبير شايسته از انواع آن در مواجهه با موضوع بافت‌هاي با ارزش روستايي است و اينكه چگونه مي‌توان به نظامي از ارزش‌ها و سازوكار ارزيابي آنها در بافت‌هاي روستايي دست يافت كه هم زمينه حفاظت و هم زمينه توسعه فراهم آيد؟ هدف پژوهش: هدف مقاله در مرتبه نخست دستيابي به نظام دسته‌بندي ارزش‌ها متناسب با زمينه بافت‌هاي روستايي و سپس بازبيني در معيار‌ها و شاخص‌هاي ارزش مؤثر بر انتخاب آنها با ارائه تلقي تازه‌اي از مفهوم ارزش در رويكرد حفاظت مبتني بر توسعه در امر بهسازي است كه پژوهش حاضر به چگونگي سازوكار سنجش نمونه‌ها برمبناي آن نيز پرداخته است. روش پژوهش: پژوهش به لحاظ روش، به پشتوانه مطالعات كتابخانه‌اي از ابزار منطقي چون تحليل مقايسه‌اي ميان انواع ارزش‌هاي معرفي شده در ادبيات موضوع استفاده كرده و با استدلال چگونگي تعريف، توصيف و تقسيم ارزش‌ها را مورد واكاوي قرار داده است. نتيجه‌گيري: در ترسيم سازوكار سنجش ارزش‌ها، گام نخست تعيين نمونه‌هاي واجد ارزش براساس شناسايي ارزش‌هاي ذاتي موجود در تك‌تك بافت‌هاي روستايي با هدف حفاظت بوده، آنگاه دستيابي به اولويت‌هايي است كه با دخالت ارزش‌هاي منتسب مبتني بر اهداف بهسازي به عنوان برنامه توسعه به دست خواهند آمد.