بازتعريف راهبردهاي واكنش كاركردي–فضايي شهرها در برابرشيوع كوويد-19 در ايران با تأكيد بر تجربۀ شرق آسيا (چين)

بيان مسئله: ساختار فضايي- عملكردي شهر كه در يك فرايند تاريخي طولاني توسعه يافته و با مخاطرات بسياري مواجه بوده، در طي بحران، همواره هم به عنوان مركز آسيب‌‌ديده و هم به عنوان مركز امدادرساني در چگونگي واكنش به بحران نقشي اساسي دارد. ساختار تعريف‌شده جهت مديريت بحران‌‌هاي شهري در ايران عمدتاً برمبناي مديريت بحران‌‌هاي ناشي از سوانح طبيعي چون سيل و زلزله شكل گرفته و تجربه كوويد-19 نشان داده كه در برابر بحران‌‌ بيماري‌‌هاي همه‌‌گير، برنامه و راهبردهايي از پيش‌‌انديشيده‌‌ كه با تأكيد بر جنبه كاركردي-فضايي شهرها به ارائه راهكارهاي عملي بپردازد، نداشته است. هدف پژوهش: نوشتار حاضر بر آن است تا دريابد چگونه مي‌‌توان با استفاده از تجارب موجود، قابليت كاركردي-فضايي شهرها را در مواجهه با چنين بيماري‌‌هايي بالا برد؟ لذا با مرور تحليلي تجربيات كشور چين و سايركشورهاي شرق آسيا، به دنبال انطباق مديريت كاركردي-فضاييِ اين كشورها بر اساس چارچوبي شامل معرفيِ زمينه‌‌اي جهت ظهور، ملزومات ايجاد، تداوم و معيارهاي ارزيابي است تا امكان‌‌پذيريِ آن‌‌ها در شرايط ايران را بر اساس ساختار مديريتي موجود و روند گسترش بيماري بررسي كند. روش پژوهش: نوشتار حاضر به روش تحليل محتوا و مرور تحليلي تجربيات و بسط مفاهيم مرتبط با پرسش پژوهش انجام شده است. نتيجه‌گيري: تشكيل يك سيستم مداخله‌‌اي مبتني بر مديريت و حكمراني يكپارچه‌ شهري اهميت بسزايي دارد تا بتواند به صورت قوي و منظم قبل از رسيدن وضعيت همه‌‌گيري به شهرها كمك ‌‌كند تا در ابتدا نيروي انساني و منابع خود را متمركز كنند و در شرايط غيرقابل كنترلِ همه‌‌گيري، با تشكيل ساختار خوشه‌‌اي به مناطق همگن از نظر خدمات‌‌رساني و با تأكيد بر جامعه محلي، تقسيم كل شهر به مناطق نسبتاً مستقل براي اعزام پرسنل پزشكي و خدماتي اقدام نمايد. مهم‌ترين راهبردهاي كاركردي- فضايي شامل مديريت فضايي مبتني بر جامعه محلي، مديريت زماني-مكاني، مديريت كنترل هوشمند و حكمراني و تاب‌‌آوري شهري است.