تأثير مديريت بقاياي برنج بر خصوصيات رشدي، عملكرد كمّي و كيفي ارقام كلزا(Brassica napus)

حفظ بقاياي گياهي با حداقل بهم خوردگي خاك مي تواند جايگزين مناسبي براي سوزاندن بقايا بعد از برداشت برنج باشد. بر اين اساس و به‌منظور بررسي اثر مديريت‌هاي مختلف بقاياي برنج بر صفات كمّي و كيفي كلزا (Brassica napus) ، آزمايشي به‌صورت كرت‌هاي خرد شده در قالب طرح پايه بلوك‌هاي كامل تصادفي در سه تكرار در سال زراعي 98- 1397 در اراضي كشاورزي جهاد كشاورزي شهرستان ايذه واقع در شمال استان خوزستان انجام شد. عامل اصلي مديريت بقاياي برنج در چهار سطح شامل 1- كشت مرسوم و مطابق عرف منطقه 2- كشت در زمين شخم خورده همراه با بقاياي برنج 3- كشت در بقاياي برنج با ارتفاع 20 سانتي‌متر 4- كشت در بقاياي برنج با ارتفاع 40 سانتي‌متر و عامل فرعي سه رقم كلزا شامل رقم 401، 4815 و Okapi بود. نتايج تجزيه واريانس نشان داد، اثر مديريت بقاياي برنج بر ارتفاع بوته، تعداد شاخه در بوته، تعداد خورجين در بوته، تعداد دانه در خورجين، وزن هزار دانه، عملكرد دانه، درصد روغن و درصد پروتئين دانه معني‌دار بود. اثر نوع رقم بر تعداد خورجين در بوته و عملكرد دانه معني‌دار بود، ولي در مورد ساير صفات معني‌دار نبود. اثر متقابل مديريت بقاياي برنج و نوع رقم بر ارتفاع بوته، تعداد شاخه در بوته، تعداد خورجين در بوته، تعداد دانه در خورجين وعملكردانه معني‌دار، ولي بر وزن هزار دانه، درصد روغن و درصد پروتئين دانه معني دار نبود. بيشترين عملكرد دانه (2449/46 كيلوگرم در هكتار) در تيمار كشت در زمين شخم خورده همراه با بقاياي برنج در رقم 4815 و كمترين عملكرد دانه (1187/41 كيلوگرم در هكتار) در مديريت كشت در بقاياي برنج با ارتفاع 40 سانتي‌متر در رقم 401 مشاهده شد. بيشترين درصد پروتئين و روغن دانه در تيمار كشت در زمين شخم خورده همراه با بقاياي برنج به‌ترتيب به‌ميزان 21/62 و 48/16 درصد حاصل شد و در مورد ساير مديريت ها تفاوت معني داري مشاهده نشد. به‌طور كلي، نتايج نشان داد كه استفاده از كشت در زمين شخم خورده همراه با بقاياي برنج در بهبود اكثر صفات رشدي و عملكردي كلزا مؤثر بود. ضمناً رقم 4815 در شرايط استفاده از كشت در زمين شخم خورده همراه با بقاياي برنج در كليه صفات مورد بررسي مناسب تراز رقم 401 و Okapi بود و اين رقم در اين نوع مديريت كشت در منطقه توصيه مي‌گردد.