تجلي انديشه ماني در نقاشي‌هاي قرون ميانه

مسيحيت آغازين در اثر پيروي از سنت‌‌هاي آيين يهود، كه در آن تصويرسازي منع مي‌‌شد، توجهي به نقاشي ابراز نمي‌‌داشت اما با گسترش آن آيين، شاهد تجلي هنر نقاشي هستيم. در آثار برجاي مانده از گور دخمه‌‌ها در شهر رم، مسيحيان به پيروي از سنت هلني-   رومي انسان را به شكل موجودي ايدئال نقش كرده‌‌اند. با نظر به ثبات نگرش‌‌هاي هنري و زيبايي‌‌شناسي از عصر پيشا-مسيحي (شامل هارموني، توازن، تناسب و ممسيس يا تقليد از طبيعت) و با ارجاع به آيه 26:1 از سفر پيدايش عهد عتيق كه در باب آفرينش عنوان كرده است: «پروردگار انسان را به صورت خود آفريد»، انتظار مي‌رفت كه هنر مسيحي در همان مسير هنر يونان و روم پيش برود و فقط جنبه مسيحي به خود بگيرد آن گونه كه در هنر مسيحيت آغازين و در گور دخمه‌‌هاي شهر رم به چشم مي‌‌خورد؛ اما به مرور شاهد ظهور هنري تصنعي و پر تلألو هستيم كه ياد‌‌آور شيوه و انديشه ثنويت‌‌گراي گنوسي-   مانوي است. ماني نخستين رهبر جهان مسيحيت است كه سنت هنري را با توجه به انديشه ثنويت‌‌گرا گسترش مي‌‌دهد و آن را عملي قدسي بر مي‌‌شمارد. حتي عده‌‌اي نقاشي‌‌هاي او را معجزه‌‌آسا مي‌‌شمارند. او به عنوان يكي از نخستين مسيحيان با رويكردي متضمن انديشه دوگانه‌‌پرستي به ابداع شيوه‌‌اي در هماهنگي كامل با انديشه ثنويت‌‌گرا، به مفهوم شر‌‌انگاري ماده و جهان مادي، پرداخت. وي جهاني به‌‌دور از طبيعت‌‌گرايي و در تضاد با انديشه مسيحيان، كه طبيعت و جهان ماده را به عنوان مخلوق پروردگار مي‌‌ستودند، مصور ساخت. در يافته‌‌هاي پژوهش، انديشه ثنويت‌‌گراي ماني در نقاشي‌‌هاي قرون ميانه قابل بازشناسي است.