بررسي نظام مالياتي دولت مماليك برجي مصر( 784هـ - 923هـ ) و پيامدهاي آن

عامل اقتصادي همواره به صورت يك علت ثابت در كنار ساير علل در پديد آمدن معلول‌هاي تاريخي تأثيرگذار بوده است. در اين ميان، ماليات به عنوان جزيي از اجزاء اقتصاد در فراز و فرود دولت‌ها نقش اساسي ايفا مي‌كند. قوت و ضعف دولت مماليك مصر (468-923 هجري) نيز تابع اين عامل بوده است. مماليك برجي (784-923 هجري) با وضع انواع ماليات و هزينۀ آن در بخش رفاه حكومتي و اداري، باعث شدند وصول و هزينه‌كرد ماليات از مسير طبيعي خود خارج گردد. در نتيجه، كارآيي مثبت ماليات كمرنگ شده و اين امر، پيامدهاي منفي اقتصادي و اجتماعي به دنبال داشته است. اين پژوهش با روش توصيفي ـ تحليلي به بيان تنوع مالياتي دورۀ مماليك برجي و پيامدهاي آن بر جامعۀ مصر دورۀ مماليك مي‌پردازد. نتيجۀ اين پژوهش نشان مي‌دهد كه در دورۀ مماليك برجي، اتخاذ سياست مالياتي متفاوت نسبت به دورۀ اول حيات سياسي اين دولت، خاصه در وضع ماليات نامتعارف تحت عنوان مُكُوس، پيامدهاي منفي اجتماعي مانند احتكار، رشوه‌خواري، مهاجرت روستاييان و شكاف طبقاتي را به دنبال داشته است و باعث گرديد تا نظام مالياتي كه زماني عامل اقتدار دولت بوده، اكنون به عامل ضعف آن تبديل شود.